En 1949 o profesor de Mecánica Racional e director da Escola de
Enxeñería da Universidade de Chile, Nicanor Parra, viaxou a Oxford para
iniciar unha estadía de dous anos grazas a unha bolsa do British
Council. O seu obxectivo era estudar cosmoloxía e completar o
doutoramento baixo a dirección do astrofísico e matemático Edward Arthur Milne, mais o seu interese non tardou moito tempo en mudar de
dirección: deixou de asistir ás aulas e dedicou as horas á lectura e a
escritura. No tempo que transcorrera desde a publicación, en 1938, do
Cancionero sin nombre, un “pescado de juventud” -díxoo Parra- baixo a
influencia de Lorca, a paixón literaria do chileno fora atopando outras
fontes de inspiración. Primeiro o torrente de Walt Whitman, de quen toma
o ánimo narrativo e o gusto polo verso libre, despois Shakespeare,
Auden ou T. S. Eliot. Empeza a construír o corpo teórico que hai detrás
da súa creación poética, o convencemento de que o escritor debe ser un
observador científico da realidade que asume as súas incertezas e
relatividades e as axita cunha boa dose de ironía. Lonxe dos creadores
“tristes e angustiosos”, Parra é un mestre da retranca. A todo se lle
pode dar sempre unha volta, tamén á poesía, que nunca máis será “el
paraíso del tonto solemne”.
En Inglaterra cociña a lume lento
a antipoesía, que desbanca definitivamente as investigacións
cosmolóxicas. Cando a inexistencia dun traballo académico formal fixo
que alguén cuestionase a pertinencia da bolsa o seu titor saíu no seu
rescate: daba igual que Parra estivera facendo versos en vez de
matemáticas, o propio Milne recomendou que o deixaran facer literatura
sen a obriga de asistir aos cursos. O apoio foille prolongado un ano
máis. Os froitos, memorábeis, compílanse no volume de 1954 Poemas y
antipoemas, de éxito instantáneo e avalado, paradoxalmente, por Pablo
Neruda, o patriarca ante o cal o libro tamén se rebelaba.
Virían
logo La cueca larga, brinde e celebración da voz popular, a mesma que
reivindicou a súa irmá Violeta, outra gloria universal; Versos de salón,
regreso ao espírito salvaxe e iconoclasta con textos que corren en
tropel fuxindo de toda sorte de etiquetas, incluídas as ideolóxicas; ou a
Obra gruesa, que achegaba novas mostras de humor e furia (”Cordero de
dios que lavas los pecados del mundo / Dame tu lana para hacerme un
sweater”) mais tamén a elexíaca emoción da inesquecíbel “Defensa de
Violeta Parra”. E despois a provocación dos Artefactos, colección de
aforismos en forma de tarxeta postal ilustrada que serve de ataque punk
ás boas maneiras; os sermóns e prédicas do Cristo de Elqui, os Discursos
de sobremesa... Foise configurando devagar o mito de Nicanor Parra
(1914-2018), que nos descubriu que a poesía podía ter a fermosa
concisión dun teorema.
Martin Pawley. Artigo publicado na edición impresa de El Progreso o sábado 27 de xaneiro de 2018.
luns, 26 de febreiro de 2018
domingo, 7 de xaneiro de 2018
The 2017 Great Cinema Party
En un año no especialmente brillante ni esperanzador, dos nombres han
destacado por encima de todos los demás, David Lynch y Hong Sang-soo. El
primero nos regaló su película más ambiciosa y, probablemente, la mejor
de los últimos años, la tercera temporada de Twin Peaks, emitida en
forma de serie televisiva pero concebida como una película de 18 horas.
El segundo estrenó en festivales hasta tres películas, entre ellas una,
On the Beach at Night Alone, que cabe considerar entre las mejores de su
filmografía. Las tres tienen como protagonista a Kim Min-hee y tienen
un componente tan autobiográfico que, si hemos de ser justos, habría que
considerar a Kim y Hong como coautores.
Mejor película de 2017: Twin Peaks: The Return (David Lynch)
Mejor director: Hong Sang-soo (y Kim Min-hee) por On the Beach At Night Alone, The Day After y La caméra de Claire.
Siguen en orden alfabético las películas que más me han gustado en 2017, estrenadas en este año o recuperadas de 2016; las que más me han gustado o interesado o, quizás simplemente, de las que guardo mejor recuerdo. En el recuento se han quedado algunas que necesitarían una revisión, puede que otras de las que me he olvidado. Y, por supuesto, aún quedan muchas cosas por ver de 2017. Solo pensar que Nathaniel Dorsky ha realizado siete películas nuevas me produce vértigo.
025 Sunset Red (Laida Lertxundi, 2016)
3/4 (Ilian Metev)
A Fábrica de Nada (Pedro Pinho)
Alanis (Anahí Berberi)
Aliens (Luis López Carrasco)
Answer Print (Mónica Savirón, 2016)
Arábia (Affonso Uchoa y João Dumans)
As Without So Within (Manuela de Laborde, 2016) | Trailer
Bangkok Nites (Katsuya Tomita, 2016)
Braguino (Clément Cogitore)
Brawl in Cell Block 99 (S. Craig Zahler)
Columbus (Kogonada)
Detroit (Kathryn Bigelow)
Electro-Pythagoras: A Portrait of Martin Bartlett (Luke Fowler)
En attendant les hirondelles (Karim Moussaoui)
Ex Libris – The New York Public Library (Frederick Wiseman)
Fantasy Sentences (Dane Komljen)
Farpões, baldíos (Marta Mateus)
Funérailles (De l’art de mourir) (Boris Lehman, 2016)
Gabriel e a montanha (Fellipe Barbosa)
Get Out (Jordan Peele)
Golden Exits (Alex Ross Perry)
Good Time (Josh & Benny Safdie)
I Am Not Your Negro (Raoul Peck, 2016)
If I Think of Germany at Night (Romuald Karmakar)
L'Amant d’un jour (Philippe Garrel)
La Cordillera (Santiago Mitre)
La Flor (Parte 1) (Mariano Llinás, 2016)
Le Lion est mort ce soir (Nobuhiro Suwa)
Life and Nothing More (Antonio Méndez Esparza)
Logan Lucky (Steven Soderbergh)
Madame Hyde (Serge Bozon)
No intenso agora (João Moreira Salles)
Out There (Ito Takehiro, 2016)
Rudzienko (Sharon Lockhart) | Info sitio web Berlinale
Song to Song (Terrence Malick)
Spell Reel (Filipa César)
Spiderman: Homecoming (Jon Watts)
Stefan Zweig: Farewell to Europe (Maria Schrader, 2016)
Streetscapes: 2+2=22 [The Alphabet] / Bickels [Socialism] / Streetscapes [Dialogue] / Dieste [Uruguay] (Heinz Emigholz)
Tesnota (Kantemir Balagov)
The Big Sick (Michael Showalter)
The Disaster Artist (James Franco)
The Florida Project (Sean Baker)
The Other Side of Hope (Aki Kaurismäki)
Un beau soleil intérieur (Claire Denis)
Vergüenza (Juan Cavestany, Álvaro Fernández Armero)
Western (Valeska Grisebach)
What Happened to Her (Kristy Guevara-Flanagan, 2016)
Wormwood (Errol Morris)
Jaime Pena
7 de enero de 2018
Anteriores listaxes de Jaime Pena: The 2015 Great Cinema Party + The Great Cinema Party 2014 + The 2013 Great Cinema Party + The 2012 Great Cinema Party
Mejor película de 2017: Twin Peaks: The Return (David Lynch)
Mejor director: Hong Sang-soo (y Kim Min-hee) por On the Beach At Night Alone, The Day After y La caméra de Claire.
Siguen en orden alfabético las películas que más me han gustado en 2017, estrenadas en este año o recuperadas de 2016; las que más me han gustado o interesado o, quizás simplemente, de las que guardo mejor recuerdo. En el recuento se han quedado algunas que necesitarían una revisión, puede que otras de las que me he olvidado. Y, por supuesto, aún quedan muchas cosas por ver de 2017. Solo pensar que Nathaniel Dorsky ha realizado siete películas nuevas me produce vértigo.
025 Sunset Red (Laida Lertxundi, 2016)
3/4 (Ilian Metev)
A Fábrica de Nada (Pedro Pinho)
Alanis (Anahí Berberi)
Aliens (Luis López Carrasco)
Answer Print (Mónica Savirón, 2016)
Arábia (Affonso Uchoa y João Dumans)
As Without So Within (Manuela de Laborde, 2016) | Trailer
Bangkok Nites (Katsuya Tomita, 2016)
Braguino (Clément Cogitore)
Brawl in Cell Block 99 (S. Craig Zahler)
Columbus (Kogonada)
Detroit (Kathryn Bigelow)
Electro-Pythagoras: A Portrait of Martin Bartlett (Luke Fowler)
En attendant les hirondelles (Karim Moussaoui)
Ex Libris – The New York Public Library (Frederick Wiseman)
Fantasy Sentences (Dane Komljen)
Farpões, baldíos (Marta Mateus)
Funérailles (De l’art de mourir) (Boris Lehman, 2016)
Gabriel e a montanha (Fellipe Barbosa)
Get Out (Jordan Peele)
Golden Exits (Alex Ross Perry)
Good Time (Josh & Benny Safdie)
I Am Not Your Negro (Raoul Peck, 2016)
If I Think of Germany at Night (Romuald Karmakar)
L'Amant d’un jour (Philippe Garrel)
La Cordillera (Santiago Mitre)
La Flor (Parte 1) (Mariano Llinás, 2016)
Le Lion est mort ce soir (Nobuhiro Suwa)
Life and Nothing More (Antonio Méndez Esparza)
Logan Lucky (Steven Soderbergh)
Madame Hyde (Serge Bozon)
No intenso agora (João Moreira Salles)
Out There (Ito Takehiro, 2016)
Rudzienko (Sharon Lockhart) | Info sitio web Berlinale
Song to Song (Terrence Malick)
Spell Reel (Filipa César)
Spiderman: Homecoming (Jon Watts)
Stefan Zweig: Farewell to Europe (Maria Schrader, 2016)
Streetscapes: 2+2=22 [The Alphabet] / Bickels [Socialism] / Streetscapes [Dialogue] / Dieste [Uruguay] (Heinz Emigholz)
Tesnota (Kantemir Balagov)
The Big Sick (Michael Showalter)
The Disaster Artist (James Franco)
The Florida Project (Sean Baker)
The Other Side of Hope (Aki Kaurismäki)
Un beau soleil intérieur (Claire Denis)
Vergüenza (Juan Cavestany, Álvaro Fernández Armero)
Western (Valeska Grisebach)
What Happened to Her (Kristy Guevara-Flanagan, 2016)
Wormwood (Errol Morris)
Jaime Pena
7 de enero de 2018
* * *
Anteriores listaxes de Jaime Pena: The 2015 Great Cinema Party + The Great Cinema Party 2014 + The 2013 Great Cinema Party + The 2012 Great Cinema Party
sábado, 30 de decembro de 2017
La Internacional Cinéfila 2017
RUDZIENKO (Sharon Lockhart):
La demostración de que el rigor fílmico y la belleza formal no debe excluír jamás el humor y el cariño. Necesitamos más películas de Sharon Lockhart.
VISAGES VILLAGES (Agnès Varda y JR):
No niego su condición de película pequeña, pero la humanidad de la propuesta y la presencia y la voz de Agnès Varda me parecen un antídoto necesario contra la crueldad de los ciervos sagrados y otras abyectas criaturas de Cannes.
ERA UMA VEZ EN BRASÍLIA (Adirley Queirós):
¡Qué fuerza tienen sus imágenes y sus personajes! Es asombrosa la capacidad de este cineasta brasileño para reinventar el cine político desde las claves de la ciencia ficción apocalíptica.
SE ABRIRÁ LA TIERRA (Alonso Valbuena):
Si a una historia con elementos fantásticos le arrancas con talento casi todas las pistas argumentales, el resultado puede ser esta fascinante y misteriosa joya andaluza estrenada en el Festival de Sevilla. De la fotografía se encarga Carlos Rivero, él mismo director de LAS COSAS, que contiene una escena en un río que es de lo más hermoso que he visto este año.
Una experiencia cinematográfica impagable en 2017 fue ver en pantalla grande BANEWL (1999) y THE GREEN RAY (2001) de Tacita Dean. La secuencia de la totalidad del eclipse de Sol en BANEWL es sublime: contemplar la caída de luz en un campo con vacas es una prueba de la grandeza del cine.
Primera película
ENTZUNGOR (Ander Parody). Desde Euskal Herria, una propuesta radical en el fondo y la forma que reflexiona sobre la identidad cultural y el papel de la tradición en un tiempo de desconcierto y banalidad.
Película de mis países
“A Minha Pátria É A Língua (Galego)Portuguesa”. Vuelvo a recurrir a Pessoa para justificar las elecciones fílmicas de lo que quiero considerar mi país, los territorios de habla galego-portuguesa, además de la ya citada película de Adirley Queirós. Una película de Sandro Aguilar es siempre una buena noticia, y 2017 proporcionó una excelente, el largometraje MARIPHASA, bello y magnético como siempre, amargo como nunca. Carlos Conçeiçao añade ternura y madurez a sus habituales relatos sobre el deseo en el corto COELHO MAU, su mejor película hasta la fecha. Sobre A FÁBRICA DE NADA de Pedro Pinho, a estas alturas, ya no hace falta decir nada.
Martin Pawley. Pode consultarse a votación completa e todas as listaxes e textos individuais no imprescindíbel sitio web do promotor da iniciativa, o crítico arxentino Roger Koza.
xoves, 30 de novembro de 2017
A nena do abrigo de astracán
Transcorreron quince anos desde que prendeu a idea até a obra final, que
vén de chegar ás librarías, mais xa se pode dicir con claridade: pagou a
pena o esforzo e a espera. A nena do abrigo de astracán, o novo libro de
Xabier P. DoCampo, o primeiro del editado nunha colección
especificamente para adultos, é unha obra maior, outra desas novelísimas
que aparecen cada poucos anos para marcar un fito no sistema literario
galego. Éo non só porque o resultado estea á altura das súas ambicións,
senón, sobre todo, pola naturalidade e enganosa sinxeleza coa que
resolve todos os numerosos e inmensos retos.
A aparente protagonista da novela é Susana, unha nena adoptada polos seus padriños logo da morte da súa nai. Educada baixo os principios ultraconservadores do nacionalcatolicismo e gobernada a súa vida pola mentalidade beata e castradora de Agustina, a madriña, Susana achará nas sesións de cinema o refuxio necesario para sobrevivir a un tempo cruel. Mais o cinema non é só un refuxio e un espazo para a ilusión, tamén é un espazo para o coñecemento e o recoñecemento. Os sete filmes que Susana ve e lle conta á madriña, a miúdo en versións deliberadamente deturpadas para que encaixen na mente cativa de Agustina, son portas que se abren para a comprensión do mundo, para a comprensión do sufrimento e da felicidade, da xenerosidade e da hipocrisía, do amor máis grande e da miseria máis infame, pois todo iso está presente no ser humano. Os sete filmes, polo tanto, non lle dan só estrutura á novela, tamén lle dan estrutura á propia vida de Susana, e así nada máis lóxico que a súa acabe por imitar o final d'A loba, unha vez entendido canto se parece a patroa da súa casa á Regina Giddens que encarna Bette Davis: comparten a mesma destrutiva cobiza que non se detén ante nada, por máis que o seu obxecto sexa diferente, aquí non o diñeiro senón a posesiva necesidade de control e afecto.
Dicía que Susana é só a aparente protagonista porque o verdadeiro centro da novela é a vila toda, Ribadaínsua, narradora dos feitos estremecedores que acontecen ao longo duns poucos meses. Estremecedores mais tolerados con perversa normalidade polas persoas que habitan a vila, que interiorizaron dentro de si o mal até facer ver que non o ven aínda que estea diante. Lonxe de todo maniqueísmo, A nena do abrigo de astracán é unha gran novela sobre o mal, asociado inevitabelmente a un período sen perdón da nosa historia recente, a brutal posguerra, mais fácil de extrapolar a calquera momento e lugar en que o mal se estende sen que ninguén lle poña barreiras. A calquera momento e lugar en que a piedade e a compaixón desaparecen sepultadas pola avaricia, a vinganza e o odio. Iso é o que sucedeu en Ribadaínsua e iso é o que Ribadaínsua expón, para que non se esqueza, para facer dos feitos historia e da historia novela. Mais o mal non consegue agochar para sempre o sentimento de culpa, que agroma en forma de voces que resoan nos faiados. Os faiados das casas e os faiados da memoria. A nena do abrigo de astracán é, tamén, unha novela sobre os fantasmas que petan na porta pola noite. Unha novela sobre as culpas propias, por acción e por omisión, que a cada un se lle revelan nos retratos de xente pintada de costas que fai Antonina, un dos moitos personaxes memorábeis.
Mais non todo é mal e miseria. N'A nena... hai homes e mulleres sempre dispostos ao agarimo e a tenrura a pesar de que o mundo convide ao contrario, personaxes que non renuncian á bondade aínda que a súa actitude as poña de camiño ao sacrificio. É o caso do alfaiate Isidoro, o primeiro veciño de Ribadaínsua no que Susana encontra un xesto de cariño. De Engracia, a compoñedora tratada de meiga, entregada desde a súa infancia a intentar axudar aos demais. Personaxes valentes, como tamén o é Paulina, que racha co veleno das humillacións na procura dunha vida nova.
Un dos asombros que proporciona a novela vén do ben trazado que está o seu carácter coral. Nada do que se di é gratuíto, todo ten unha razón; non sobra unha voz, non sobra nada do que se di. A arquitectura do texto é impresionante, con ecos que van e volven. Así, non importa que un personaxe poida desaparecer fatidicamente nun certo capítulo, pois del saberemos máis logo da man doutra voz que o recorda e dá conta do que fixo. A pegada decisiva dunhas vidas nas outras. O autor, un dos grandes entre os nosos, asume desafíos complexos, fíos argumentais que tiñan o risco de caer nos tópicos, por outra parte reais, da Galiza dos anos 40, cos seus curas desalmados (como o é o don Amancio) e a submisión xeral ao medo. Ou episodios, caso da suposta aparición mariana, que podían derivar cara ao grotesco. Xabier vence, con oficio consumado, todos os perigos, porque na súa escrita persiste a fe en nós. Foxe do pesimismo e a podremia e iso produce unha novela triste, emocionante como poucas, e finalmente encamiñada á esperanza. Encamiñada á felicidade que é vivir nunha cidade na que hai unha ducia de salas de cinema.
Martin Pawley. "A nena do abrigo de astracán" vén de ser publicada por Edicións Xerais de Galicia. Para saber máis: entrevistas en vídeo con Xabier P. Docampo sobre a novela e o cinema da novela.
A aparente protagonista da novela é Susana, unha nena adoptada polos seus padriños logo da morte da súa nai. Educada baixo os principios ultraconservadores do nacionalcatolicismo e gobernada a súa vida pola mentalidade beata e castradora de Agustina, a madriña, Susana achará nas sesións de cinema o refuxio necesario para sobrevivir a un tempo cruel. Mais o cinema non é só un refuxio e un espazo para a ilusión, tamén é un espazo para o coñecemento e o recoñecemento. Os sete filmes que Susana ve e lle conta á madriña, a miúdo en versións deliberadamente deturpadas para que encaixen na mente cativa de Agustina, son portas que se abren para a comprensión do mundo, para a comprensión do sufrimento e da felicidade, da xenerosidade e da hipocrisía, do amor máis grande e da miseria máis infame, pois todo iso está presente no ser humano. Os sete filmes, polo tanto, non lle dan só estrutura á novela, tamén lle dan estrutura á propia vida de Susana, e así nada máis lóxico que a súa acabe por imitar o final d'A loba, unha vez entendido canto se parece a patroa da súa casa á Regina Giddens que encarna Bette Davis: comparten a mesma destrutiva cobiza que non se detén ante nada, por máis que o seu obxecto sexa diferente, aquí non o diñeiro senón a posesiva necesidade de control e afecto.
Dicía que Susana é só a aparente protagonista porque o verdadeiro centro da novela é a vila toda, Ribadaínsua, narradora dos feitos estremecedores que acontecen ao longo duns poucos meses. Estremecedores mais tolerados con perversa normalidade polas persoas que habitan a vila, que interiorizaron dentro de si o mal até facer ver que non o ven aínda que estea diante. Lonxe de todo maniqueísmo, A nena do abrigo de astracán é unha gran novela sobre o mal, asociado inevitabelmente a un período sen perdón da nosa historia recente, a brutal posguerra, mais fácil de extrapolar a calquera momento e lugar en que o mal se estende sen que ninguén lle poña barreiras. A calquera momento e lugar en que a piedade e a compaixón desaparecen sepultadas pola avaricia, a vinganza e o odio. Iso é o que sucedeu en Ribadaínsua e iso é o que Ribadaínsua expón, para que non se esqueza, para facer dos feitos historia e da historia novela. Mais o mal non consegue agochar para sempre o sentimento de culpa, que agroma en forma de voces que resoan nos faiados. Os faiados das casas e os faiados da memoria. A nena do abrigo de astracán é, tamén, unha novela sobre os fantasmas que petan na porta pola noite. Unha novela sobre as culpas propias, por acción e por omisión, que a cada un se lle revelan nos retratos de xente pintada de costas que fai Antonina, un dos moitos personaxes memorábeis.
Mais non todo é mal e miseria. N'A nena... hai homes e mulleres sempre dispostos ao agarimo e a tenrura a pesar de que o mundo convide ao contrario, personaxes que non renuncian á bondade aínda que a súa actitude as poña de camiño ao sacrificio. É o caso do alfaiate Isidoro, o primeiro veciño de Ribadaínsua no que Susana encontra un xesto de cariño. De Engracia, a compoñedora tratada de meiga, entregada desde a súa infancia a intentar axudar aos demais. Personaxes valentes, como tamén o é Paulina, que racha co veleno das humillacións na procura dunha vida nova.
Un dos asombros que proporciona a novela vén do ben trazado que está o seu carácter coral. Nada do que se di é gratuíto, todo ten unha razón; non sobra unha voz, non sobra nada do que se di. A arquitectura do texto é impresionante, con ecos que van e volven. Así, non importa que un personaxe poida desaparecer fatidicamente nun certo capítulo, pois del saberemos máis logo da man doutra voz que o recorda e dá conta do que fixo. A pegada decisiva dunhas vidas nas outras. O autor, un dos grandes entre os nosos, asume desafíos complexos, fíos argumentais que tiñan o risco de caer nos tópicos, por outra parte reais, da Galiza dos anos 40, cos seus curas desalmados (como o é o don Amancio) e a submisión xeral ao medo. Ou episodios, caso da suposta aparición mariana, que podían derivar cara ao grotesco. Xabier vence, con oficio consumado, todos os perigos, porque na súa escrita persiste a fe en nós. Foxe do pesimismo e a podremia e iso produce unha novela triste, emocionante como poucas, e finalmente encamiñada á esperanza. Encamiñada á felicidade que é vivir nunha cidade na que hai unha ducia de salas de cinema.
Martin Pawley. "A nena do abrigo de astracán" vén de ser publicada por Edicións Xerais de Galicia. Para saber máis: entrevistas en vídeo con Xabier P. Docampo sobre a novela e o cinema da novela.
mércores, 29 de novembro de 2017
"Visións do ceo", ciclo de cinema no CGAI-Filmoteca de Galicia
A obra do canadense Peter Mettler (Toronto, 1958) lidou sempre cos
contactos (e conflitos) entre a ciencia e a tecnoloxía, a natureza e a
capacidade humana para facer do mundo relato e mitoloxía. Despois de
tres longametraxes de ficción (Scissere, The Top of His Head e Tectonic Plates) o cineasta aceptou a suxestión do artista e científico suízo
Andreas Züst (1947-2000) de filmar as auroras boreais en Picture of Light. O desafío era en primeiro lugar tecnolóxico, o de captar as sutís
fantasmagorías que producen as execcións de material solar ao chegar a
atmosfera terrestre, só ao alcance da película cinematográfica cando se
amplían considerabelmente os tempos de exposición (de aí a necesidade de
empregar a técnica do time-lapse), e facelo ademais en condicións
climáticas extremas, con temperaturas de até 40 graos baixo cero que
exixían a axeitada protección das cámaras. Mais sobre todo estaba o
desafío estético, o rexistro da “marabilla”, a beleza suprema dun
fenómeno natural que escapa ao noso control. Vinte anos antes da
invención do selfie, Peter Mettler reflexiona no filme acerca do feito
de vivirmos nun tempo no que só parecen existir as cousas que poden ser
gardadas en imaxes. Mais as imaxes conxeladas para sempre polo cinema
dun prodixio efémero non son o prodixio: a experiencia é sempre outra.
Isto
serve tamén para The Green Ray, a curta na que conseguiu captar o
fuxidío último raio do Sol a inglesa Tacita Dean (Canterbury, 1965),
artista plástica mundialmente recoñecida, candidata en 1998 ao Premio Turner e en continuo apostolado dos 16mm. Antes, en 1999, propuxérase
filmar a eclipse solar total do 11 de agosto nunha granxa. O día grande
amenceu cuberto de nubes, experiencia esta non precisamente descoñecida
para os afeccionados ao ceo, así que o resultado, Banewl, non fala tanto
do encontro da Lúa e o Sol como da experiencia de vivir ese encontro
nese lugar, ao ritmo apracíbel das vacas que se fan donas da paisaxe.
Martin Pawley. Texto escrito para o programa de novembro/decembro do CGAI-Filmoteca de Galicia. O ciclo "Visións do ceo" está organizado pola Agrupación Astronómica Coruñesa Ío co apoio do Concello da Coruña.

Martin Pawley. Texto escrito para o programa de novembro/decembro do CGAI-Filmoteca de Galicia. O ciclo "Visións do ceo" está organizado pola Agrupación Astronómica Coruñesa Ío co apoio do Concello da Coruña.
martes, 14 de novembro de 2017
domingo, 12 de novembro de 2017
xoves, 28 de setembro de 2017
Encontros e despedidas. Dous filmes de Sérgio Oksman.
O cineasta Sérgio Oksman levaba máis
de vinte anos sen ter contacto co seu pai, Simão, cando, nunha viaxe a
São Paulo en 2013, decidiu ir na súa procura. Atopouno e do reencontro
xurdiu unha promesa: a de viviren xuntos o ano seguinte a Copa do Mundo
de fútbol que se celebraría no Brasil. O acordo é o punto de partida dun filme que engana pola súa aparente transparencia. Sérgio documenta as
semanas compartidas cos jogos como escusa para a convivencia de pai e
fillo, jogos vistos nas pantallas de televisión dos bares ou apenas
intuídos, na distancia, polos berros dos asistentes aos estadios. Mais o futebol que verdadeiramente liga aos dous é o do pasado, o dos anos 70,
o que viviron aínda en familia. O presente é a amargura e a derrota, a
persoal e a colectiva. O proxecto cinematográfico fora concibido
inicialmente con regras e estruturas formais fixas para retratar a
rutina -e mesmo o tedio- no día a día de traballo e crucigramas do pai
recobrado, coa paisaxe de fondo dun país devorado pola loucura escapista
do Mundial e as Olimpíadas. Mais a rigorosa planificación fica alterada
pola realidade da vida, que desvela paralelismos inesperados, e aínda
máis pola realidade da morte. Foron precisos moitos meses de montaxe
para que Oksman e Carlos Muguiro re-pensaran e deran nova forma ao
material fermoso e delicado, emotivo porque non quere ser melodramático,
deste documental que algunha vez quixo ser ficción.
A story for the Modlins, outro relato dun fracaso, anuncia no título a súa intención, que non é a de explicar o misterioso retiro en España dunha familia americana senón inventar para eles unha historia. Unha desas historias ocultas que, porén, transcorren diante dos nosos ollos, tan diante de nós que esta até comeza na pantalla do cinema, co patriarca, Elmer, como extra dun filme mítico, Rosemary's Baby. Ao final o que resta dunha vida, por estraña que for, pode non ser máis que unha colección de fotografías, vídeos e recordos tirados a un contentor de lixo na rúa.
Martin Pawley. Texto escrito para a folla de sala da proxección de "A Story for the Modlins" (2012) e "O Futebol" (2015) no "Há Filmes na Baixa" do Porto/Post/Doc. Texto en portugués, aquí.
A story for the Modlins, outro relato dun fracaso, anuncia no título a súa intención, que non é a de explicar o misterioso retiro en España dunha familia americana senón inventar para eles unha historia. Unha desas historias ocultas que, porén, transcorren diante dos nosos ollos, tan diante de nós que esta até comeza na pantalla do cinema, co patriarca, Elmer, como extra dun filme mítico, Rosemary's Baby. Ao final o que resta dunha vida, por estraña que for, pode non ser máis que unha colección de fotografías, vídeos e recordos tirados a un contentor de lixo na rúa.
Martin Pawley. Texto escrito para a folla de sala da proxección de "A Story for the Modlins" (2012) e "O Futebol" (2015) no "Há Filmes na Baixa" do Porto/Post/Doc. Texto en portugués, aquí.
luns, 14 de agosto de 2017
Proxecto NIMBOS: Esmeralda (Bruno Delgado, 2017)
Curtametraxe de Bruno Delgado para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro "Nimbos" de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Intérpretes: Marta Morais Miranda e Manuel Bouzas Barcala. Realizado en Santiago e Chiloé (Chile).
ESMERALDA
Herba pequerrechiña
que con medo surrís
ó sol que vai nacendo
e morrendo sin ti,
¿por qué de ser pequena
te me avergonzas ti?
O Universo sería
mais pequeño sin ti!
Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.
mércores, 9 de agosto de 2017
Filmes do Homem 2017, alén das decisións do xurado
por Miguel Castelo
La chambre vide / O cuarto baleiro, de Jasna Krajinovic, Cidade Pequena, de Diogo Costa Amarante, e Tarrafal, de Pedro Neves, veñen de obter o Premio Jean Loup Passek ao mellor filme nas modalidades de longametraxe e curtametraxe internacional e longametraxe portuguesa, respectivamente, no encontro cinematográfico Filmes do Homem que, organizado pola Associação de Produção e Animação Audiovisual AO NORTE, co obxectivo de “promover e divulgar o cinema etnográfico e social, refletir sobre identidade, memória e fronteira e contribuir para um arquivo audiovisual sobre a regiao”, tivo lugar, entre os días 1 e 6 do presente mes de agosto, na vila portuguesa de Melgaço. A infelicidade familiar orixinada pola morte dun fillo na guerra de Siria, os sentimentos e a memoria familiar através dunha ollada adolescente e un retrato do bairro portuense de São João de Deus conformado pola evocación dos seus habitantes constitúen os temas abordados polos seus autores.
O xurado composto polo cineclubista André de Oliveira e Sousa (Porto), as realizadoras Graça Castanheira (Angola) e Iris Zaki (Israel), o produtor e realizador Rodrigo Areias (Guimarães) e o xornalista e programador brasileiro Sérgio Rizzo (Brasil), decidiu premiar estas pezas de entre todas as presentadas (quince e nove, respectivamente) pola súa “temática atual e relevante, retratando uma ausência dolorosa; narrativamente, a realizadora foi capaz de intercalar as esferas do público e do privado, da mesma forma que conjuga a palavra com momentos de silêncio, que deixam espaço ao espectador para respirar e refletir”; por se tratar de “um filme peculiar que desafia a fronteira entre documental e ficção, refletindo sobre a infância e a morte... ; as dimensões sonoras e visuais são conjugadas através de uma montagem poética que contribui para um ambiente imersivo que envolve o espectador” e por presentar “o retrato de uma memória geográfica e afetiva através das ruínas de um lugar, de se aproximar das pessoas e de despertar as memórias e a nostalgia de um passado, revelando a identidade de uma comunidade desagregada”.
E, alén desta decisión, coa que non concordou unha boa parte dos asistentes que seguiron en proximidade o encontro cinematográfico, cómpre facer mención a tres grandes filmes que fixeron parte da sección de concurso: Rosas de Ermera, de Luís Filipe Rocha, Terceiro andar, de Luciana Fina e A ilha dos ausentes, de José Vieira. Tres grandes filmes portugueses, nos que, ademais da concorrencia dalgúns elementos comúns, participan da singularidade de estaren tocados polo alento máxico e sublime da poesía, grandeza pouco estimada nestes tempos de urxencia.
Cinema, narrativas, lugares de memoria
O anual encontro melgaçense, que non limita a súa programación estritamente a unha sección competitiva de filmes, realizou unha completa oferta de actividades relacionadas co universo audiovisual de sumo interese. Baixo o lema “Cinema, narrativas, lugares de memoria”, o curso de verán Fora de Campo levou a cabo catro obradoiros (a norma portuguesa emprega a expresión saxona “workshop”) que contaron coa presenza de numerosos participantes: Álvaro Domingues, da Facultade de Arquitectura da Universidade do Porto, estruturou o seu co título A minha casa é o meu mundo, Manuela Matos Monteiro e João Lafuente, de Espaço MIRA e MIRA Fórum, trataron dos Lugares de memoria: a(s) casa(s) (um lugar imaginado?), Alice Fátima Martins, da Faculdade de Artes Visuais da Universidade Federal de Goiás, João Martins, de Visões Úteis (Porto), Escola Superior de Música e Artes do Espectáculo (ESMAE-IPP) e Academia Contemporânea do Espectáculo (ACE), José da Silva Ribeiro, da Universidade Federal de Goiás, CEMRI – Media e Mediações Culturais, Universidade Aberta, e o Grupo de Estudos de Cinema e Narrativas Digitais da AO NORTE, e Sérgio Rizzo, da Fundação Armando Álvares Penteado (FAAP) e a Academia Internacional de Cinema, abordaron o tema Cinema e narrativas digitais-Narrativa na primeira Pessoa (prática de campo), e Educação-Cinema, narrativas e lugares de memória foron as cuestións sobre as que versaron Isa Catarina Mateus, Coordenadora da Comissão de Formação do Cineclube de Faro e Graça Lobo, Coordenadora do Programa Juventude, Cinema, Escola da Direção Geral dos Estabelecimentos Escolares do Algarve.
Plano Frontal
A habitual residencia para estudantes Plano Frontal, que dirixe Pedro Sena Nunes, presentou os proxectos fotográficos e catro documentais elaborados na pasada edición: A maldição, de Nuno Escudeiro, Pena d´anamão, de Ricardo Dias, Os estrangeiros, de Rita Al Cunha, e Águas profundas, de Josephine Van Grinsven.
Baixo o nome de Kino Meeting celebrouse este ano o Encontro Internacional de Serviços Educativos de Cinema, onde confrontaron as súas ideas sobre o tema as Cinematecas Alemá e Portuguesa, o Museu Nacional de Cinema Italiano, a Filmoteca da Cataluña, os Cineclubes de Viseu e Faro, a Casa Museu de Vilar e o Festival de Cinema de Animação Cinanima, de Espinho.
Así mesmo, Filmes do Homem acolleu por primeira vez os Encontros Arraianos de Cinema que este ano celebraron a súa terceira edición, “iniciativa que pretende fomentar a criação de redes de colaboração entre Cineclubes e Festivais de Cinema da raia Portugal/Espanha, promover e divulgar o cinema raiano e estimular o diálogo cultural e institucional entre fronteiras.”
E, como vén sendo habitual, tiveron lugar sesións ao aire libre nas freguesías de Cristóval, Castro Laboreiro e Alvaredo, e nas localidades galegas de Arbo e Padrenda.
Proxeccións especiais
As proxeccións especiais de Tukke´b teere ba (España, 2017), de Dani Millán, The valley of salt (Suiza, 2016), de Christophe Saber, Maria sem pecado (Portugal, 2016), de Mário Macedo, Le deuxième nuit (Bélxica, 2016), de Eric Pauwels, Grab and rum (Alemaña-España, 2016), de Roser Corella, Fronteiras (Galicia, 2007), de Rubén Pardiñas (no auditorio de Lamas de Mouro), co complemento da mesa redonda integrada polo propio realizador e Aser Álvarez, Albertino Gonçálves e António Medeiros, Cidade pequena (Portugal, 2016), de Diogo Costa Amarante, Manodopera (Francia-Grecia, 2016), de Loukianos Moshonas, Hidden Photos, (Italia, 2016), de Davide Grotta; as exposicións fotográficas Festa, de João Gigante, e Encontro, de Diogo Santos, e a aloxada no museo Jean Loup Passek sobre A Idade de Ouro do Cartaz de Cinema Polaco, comisariada por Bernard Despomadères, responsable cultural do Consulado de Francia no Porto e exdirector da Alliance Française do Porto, completaron, coa presentación por Aser Álvarez do libro Arraiano entre os arraianos, de Xosé Luis Méndez Ferrín, a oferta desta cuarta edición do Filmes do Homem, Festival Internacional de Documentario de Melgaço, á que puxo o punto final no histórico espazo da Torre de Menagem a proxección de Castro Laboreiro (Portugal, 1979), de Ricardo Costa, que contou coa presentación do profesor Álvaro Campélo, da Universidade Fernando Pessoa. Unha edición na que os seus organizadores fixeron expreso o desexo de establecer unhas cada vez máis estreitas relacións con Galicia.
La chambre vide / O cuarto baleiro, de Jasna Krajinovic, Cidade Pequena, de Diogo Costa Amarante, e Tarrafal, de Pedro Neves, veñen de obter o Premio Jean Loup Passek ao mellor filme nas modalidades de longametraxe e curtametraxe internacional e longametraxe portuguesa, respectivamente, no encontro cinematográfico Filmes do Homem que, organizado pola Associação de Produção e Animação Audiovisual AO NORTE, co obxectivo de “promover e divulgar o cinema etnográfico e social, refletir sobre identidade, memória e fronteira e contribuir para um arquivo audiovisual sobre a regiao”, tivo lugar, entre os días 1 e 6 do presente mes de agosto, na vila portuguesa de Melgaço. A infelicidade familiar orixinada pola morte dun fillo na guerra de Siria, os sentimentos e a memoria familiar através dunha ollada adolescente e un retrato do bairro portuense de São João de Deus conformado pola evocación dos seus habitantes constitúen os temas abordados polos seus autores.
O xurado composto polo cineclubista André de Oliveira e Sousa (Porto), as realizadoras Graça Castanheira (Angola) e Iris Zaki (Israel), o produtor e realizador Rodrigo Areias (Guimarães) e o xornalista e programador brasileiro Sérgio Rizzo (Brasil), decidiu premiar estas pezas de entre todas as presentadas (quince e nove, respectivamente) pola súa “temática atual e relevante, retratando uma ausência dolorosa; narrativamente, a realizadora foi capaz de intercalar as esferas do público e do privado, da mesma forma que conjuga a palavra com momentos de silêncio, que deixam espaço ao espectador para respirar e refletir”; por se tratar de “um filme peculiar que desafia a fronteira entre documental e ficção, refletindo sobre a infância e a morte... ; as dimensões sonoras e visuais são conjugadas através de uma montagem poética que contribui para um ambiente imersivo que envolve o espectador” e por presentar “o retrato de uma memória geográfica e afetiva através das ruínas de um lugar, de se aproximar das pessoas e de despertar as memórias e a nostalgia de um passado, revelando a identidade de uma comunidade desagregada”.
E, alén desta decisión, coa que non concordou unha boa parte dos asistentes que seguiron en proximidade o encontro cinematográfico, cómpre facer mención a tres grandes filmes que fixeron parte da sección de concurso: Rosas de Ermera, de Luís Filipe Rocha, Terceiro andar, de Luciana Fina e A ilha dos ausentes, de José Vieira. Tres grandes filmes portugueses, nos que, ademais da concorrencia dalgúns elementos comúns, participan da singularidade de estaren tocados polo alento máxico e sublime da poesía, grandeza pouco estimada nestes tempos de urxencia.
Cinema, narrativas, lugares de memoria
O anual encontro melgaçense, que non limita a súa programación estritamente a unha sección competitiva de filmes, realizou unha completa oferta de actividades relacionadas co universo audiovisual de sumo interese. Baixo o lema “Cinema, narrativas, lugares de memoria”, o curso de verán Fora de Campo levou a cabo catro obradoiros (a norma portuguesa emprega a expresión saxona “workshop”) que contaron coa presenza de numerosos participantes: Álvaro Domingues, da Facultade de Arquitectura da Universidade do Porto, estruturou o seu co título A minha casa é o meu mundo, Manuela Matos Monteiro e João Lafuente, de Espaço MIRA e MIRA Fórum, trataron dos Lugares de memoria: a(s) casa(s) (um lugar imaginado?), Alice Fátima Martins, da Faculdade de Artes Visuais da Universidade Federal de Goiás, João Martins, de Visões Úteis (Porto), Escola Superior de Música e Artes do Espectáculo (ESMAE-IPP) e Academia Contemporânea do Espectáculo (ACE), José da Silva Ribeiro, da Universidade Federal de Goiás, CEMRI – Media e Mediações Culturais, Universidade Aberta, e o Grupo de Estudos de Cinema e Narrativas Digitais da AO NORTE, e Sérgio Rizzo, da Fundação Armando Álvares Penteado (FAAP) e a Academia Internacional de Cinema, abordaron o tema Cinema e narrativas digitais-Narrativa na primeira Pessoa (prática de campo), e Educação-Cinema, narrativas e lugares de memória foron as cuestións sobre as que versaron Isa Catarina Mateus, Coordenadora da Comissão de Formação do Cineclube de Faro e Graça Lobo, Coordenadora do Programa Juventude, Cinema, Escola da Direção Geral dos Estabelecimentos Escolares do Algarve.
Plano Frontal
A habitual residencia para estudantes Plano Frontal, que dirixe Pedro Sena Nunes, presentou os proxectos fotográficos e catro documentais elaborados na pasada edición: A maldição, de Nuno Escudeiro, Pena d´anamão, de Ricardo Dias, Os estrangeiros, de Rita Al Cunha, e Águas profundas, de Josephine Van Grinsven.
Baixo o nome de Kino Meeting celebrouse este ano o Encontro Internacional de Serviços Educativos de Cinema, onde confrontaron as súas ideas sobre o tema as Cinematecas Alemá e Portuguesa, o Museu Nacional de Cinema Italiano, a Filmoteca da Cataluña, os Cineclubes de Viseu e Faro, a Casa Museu de Vilar e o Festival de Cinema de Animação Cinanima, de Espinho.
Así mesmo, Filmes do Homem acolleu por primeira vez os Encontros Arraianos de Cinema que este ano celebraron a súa terceira edición, “iniciativa que pretende fomentar a criação de redes de colaboração entre Cineclubes e Festivais de Cinema da raia Portugal/Espanha, promover e divulgar o cinema raiano e estimular o diálogo cultural e institucional entre fronteiras.”
E, como vén sendo habitual, tiveron lugar sesións ao aire libre nas freguesías de Cristóval, Castro Laboreiro e Alvaredo, e nas localidades galegas de Arbo e Padrenda.
Proxeccións especiais
As proxeccións especiais de Tukke´b teere ba (España, 2017), de Dani Millán, The valley of salt (Suiza, 2016), de Christophe Saber, Maria sem pecado (Portugal, 2016), de Mário Macedo, Le deuxième nuit (Bélxica, 2016), de Eric Pauwels, Grab and rum (Alemaña-España, 2016), de Roser Corella, Fronteiras (Galicia, 2007), de Rubén Pardiñas (no auditorio de Lamas de Mouro), co complemento da mesa redonda integrada polo propio realizador e Aser Álvarez, Albertino Gonçálves e António Medeiros, Cidade pequena (Portugal, 2016), de Diogo Costa Amarante, Manodopera (Francia-Grecia, 2016), de Loukianos Moshonas, Hidden Photos, (Italia, 2016), de Davide Grotta; as exposicións fotográficas Festa, de João Gigante, e Encontro, de Diogo Santos, e a aloxada no museo Jean Loup Passek sobre A Idade de Ouro do Cartaz de Cinema Polaco, comisariada por Bernard Despomadères, responsable cultural do Consulado de Francia no Porto e exdirector da Alliance Française do Porto, completaron, coa presentación por Aser Álvarez do libro Arraiano entre os arraianos, de Xosé Luis Méndez Ferrín, a oferta desta cuarta edición do Filmes do Homem, Festival Internacional de Documentario de Melgaço, á que puxo o punto final no histórico espazo da Torre de Menagem a proxección de Castro Laboreiro (Portugal, 1979), de Ricardo Costa, que contou coa presentación do profesor Álvaro Campélo, da Universidade Fernando Pessoa. Unha edición na que os seus organizadores fixeron expreso o desexo de establecer unhas cada vez máis estreitas relacións con Galicia.
Subscribirse a:
Publicacións (Atom)