Amosando publicacións coa etiqueta Proxecto NIMBOS. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta Proxecto NIMBOS. Amosar todas as publicacións

sábado, 9 de febreiro de 2019

Proxecto NIMBOS: Coma ventos fuxidos (Ramón Lluis Bande, 2016)

Curtametraxe de Ramón Lluis Bande para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014.


Coma ventos fuxidos

Estes non son poemas, nin cimentos
de poemas siquera. Son fragmentos
de min mesmo perdidos,
coma ventos fuxidos,
por antigos camiños esquencidos:
Díaz Castro perdido no traxeito
dun recordo moi longo, recolleito
por un anxo e salvado
nalgún intre de amor desesperado!

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

sábado, 25 de agosto de 2018

Proxecto NIMBOS: Unha casa de madeira á beira do río Valdivia (Martin Pawley, 2017)



Curtametraxe de Martin Pawley para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Imaxes tomadas en Valdivia (Chile) en marzo de 2016, con agradecemento eterno a Raúl Camargo. Moitos parabéns ao festival de Valdivia no seu 25º aniversario!

No resplendor do día

Quero morrer de música nunha tarde de pinos
sIn sentir o martelo dun recordo no sangue,
e caere amodiño na sombra como a lúa
enterra as súas cornas tras de Arxán.

Que o sol siga o seu rego deica o mesmo cadullo,
a derradeira rella do tempo en carne viva,
que os paxaros non calen no oco quente da tarde,
que non paren os bois de remoer.

Que o meu carro se entorne cheo de lume e sono
sin axotar as troitas nin as alas dormidas,
e que a Deus me encomenden os ventos vagabundos,
as lebres que se riron do meu can,

os camiños que andiven i as álbores con niños,
os ollos, inda cheos da lus de Deus, dos nenos,
as vozes escondidas que teman deste mundo,
as bágoas puras que non ve ninguén,

namentras en falopas cái a imaxe do mundo
i as voces son adeuses de xente non peirao
i eu estrela da noite que se perde no día,
no resplendor do día que busquéi.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

martes, 5 de xuño de 2018

Proxecto NIMBOS: Coma brasas (Jorge Suárez-Quiñones Rivas, 2015)


Curtametraxe de Jorge Suárez-Quiñones Rivas para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. En palabras de Carlos Rivero, “Son tres planos que bien podrían ser tres relatos diferentes, pero que, por alguna razón mágica (ahí está el cine), se conectan y dialogan a partir de su misterio. Solo el cine hace posible devolverle a las cosas la dignidad que el destino les niega. Y por supuesto a través del tiempo”. Este filme formou parte do catálogo Rencontres Intertionales Paris 2015-2016.

Coma brasas

Poeta ou non, eu cantaréi as cousas
que na soleira de min mesmo agardan.
Alumaréi con fachas de palabras,
ancho herdo meu, o mundo que me deron.

Ehí están, coma brasas contra a noite,
as vellas cousas, cheas de destinos.
Ollos que piden, de famentos nenos.
Ollos que esperan, dunha adolescente.

Galiza en min, meu Deus, pan que me deron
leite e centéo e sono e lus de aurora!
Longa rúa da mar, fogar da terra,
i esta crus que nos mide de alto a baixo.

Con este alento, eu lles daréi ás cousas
o drama cheo que lles nega a vida:
dareilles rostos, pra que se conozan,
palabras lles daréi pra que se entendan...

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

luns, 14 de agosto de 2017

Proxecto NIMBOS: Esmeralda (Bruno Delgado, 2017)


Curtametraxe de Bruno Delgado para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro "Nimbos" de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Intérpretes: Marta Morais Miranda e Manuel Bouzas Barcala. Realizado en Santiago e Chiloé (Chile).

ESMERALDA

Herba pequerrechiña
que con medo surrís
ó sol que vai nacendo
e morrendo sin ti,
¿por qué de ser pequena
te me avergonzas ti?
O Universo sería
mais pequeño sin ti!

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

mércores, 17 de maio de 2017

Proxecto NIMBOS: Inausketa (Ander Parody, 2015)



Curtametraxe de Ander Parody para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro "Nimbos" de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Festivais: Filmadrid 2015 (competición Vanguardias)  / FIC Valdivia 2015 / Cineuropa 2015 / Muestra Aitzol Aramaio Cineclub FAS / Amsterdam Spanish Film Festival 2016.

A CERNA

Hase de amar a cousa hastra que sangre.
O verdadeiro amor enferra en neve,
ara nun mar de rosas suco leve,
ai pro acudulla en sangre.

Tinguéuseche o machado en sangre loura.
Ai cómo, cernador, dói a batalla
cos que ún ama! Que moura é a sombra moura
do machado na galla!

Despida contra o céio A Que Non Fala,
a póla firme coma un xuramento,
berra nos dentes do machado e estala
e tordea no vento…

Sobre os cómbaros dondos coma un velro,
sobre as cornas dos boi, sobro camiño,
a fraga berra, coucorexa o melro,
cai arroulando un niño…

Eu vinte contra o sol, nunha hora tola,
abrazado ó teu toro, derregando
a traxedia de Deus. Dóinos a póla,
pro seguimos cernando!

Hastra que caia a derradeira estrela,
cairá o machado en carne que choramos,
no soño puro de deixar máis bela
unha vida que amamos.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

luns, 17 de abril de 2017

Proxecto NIMBOS: Gaua beharrezkoa da (Pablo Maravi, 2015-2017)


Curtametraxe de Pablo Maravi para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro "Nimbos" de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Estreada en novembro de 2015 no CGAI; montaxe definitiva, abril de 2017.

A NOITE É NECESARIA

Hai homes cheos de sombra,
homes a contralús
que che fan ver a Deus
coma unha mar de lus.

A Noite é necesaria
pra que ti poidas ver
sobro medo i o mal
as estrelas arder.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

sábado, 15 de abril de 2017

Proxecto NIMBOS: Esmeralda (Guillermo Cerrato, 2015)


Curtametraxe de Guillermo Cerrato para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Festivais: Filmadrid 2015, Cineuropa 2015.

ESMERALDA

Herba pequerrechiña
que con medo surrís
ó sol que vai nacendo
e morrendo sin ti,
¿por qué de ser pequena
te me avergonzas ti?
O Universo sería
mais pequeño sin ti!

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

venres, 14 de abril de 2017

Proxecto NIMBOS: Noite do mundo (Pablo Teijón, 2015)


Curtametraxe de Pablo Teijón para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Festivais: Filmadrid 2015, Cineuropa 2015.

NOITE DO MUNDO

Noite do mundo,oco
de estrela arrincada,
onde teimo verte
de repente arder
sobre a miña vida
cuase consumida
na ourela da nada!

Ai ter teu alento
no meu rosto ó fin,
i eu diantos teus ollos
derrubarme en lus,
esvaerme no aire
que ti vas beber,
ser teu rastro, ser
teu eco perdido
e, cuase, non ser.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

domingo, 19 de marzo de 2017

Proxecto NIMBOS: Nimbos (Jaione Camborda Coll, 2015)


Curtametraxe de Jaione Camborda Coll para o "Proxecto NIMBOS", serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Festivais: Filmadrid 2015, Cineuropa 2015.

NIMBOS

Si é que o poema é só un nimbo de lus
que os ollos cegos póñenlles ás cousas
soñadas, ou amadas nas teebras,

das cousas que xa foron e se foron
pro siguen sendo e non se van xa máis,
das sombras que, xogando cos meus ollos,
na miña vida en lume se enxeriron,

eu deixo eiquí os nimbos, coma cinza
de rosas que onte encheron de perfume
o mundo, morto xove, dalgún soño.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

xoves, 31 de marzo de 2016

Proxecto NIMBOS: A noite é necesaria (Marcos Martínez Merino, 2014)


Curtametraxe de Marcos Martínez Merino para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Festivais: FIC Valdivia 2014, Mar del Plata 2014, SEFF 2014, Cineuropa 2014, Filmadrid 2015, SACO 2016.

A NOITE É NECESARIA

Hai homes cheos de sombra,
homes a contralús
que che fan ver a Deus
coma unha mar de lus.

A Noite é necesaria
pra que ti poidas ver
sobro medo i o mal
as estrelas arder.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

martes, 24 de novembro de 2015

Proxecto NIMBOS: A cerna (Carlos Rivero, 2015)


"O cinema ofrécenos a visión dunha realidade e contén a comparación en xermolo; o poema leva en potencia esta realidade á cal só nos conduce a forza de comparacións" (Eric Rohmer)

Curtametraxe de Carlos Rivero para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Actor: Javier Villarín. Festivais: Filmadrid 2015, Cineuropa 2015.

A cerna

Hase de amar a cousa hastra que sangre.
O verdadeiro amor enferra en neve,
ara nun mar de rosas suco leve,
ai pro acudulla en sangre.

Tinguéuseche o machado en sangre loura.
Ai cómo, cernador, dói a batalla
cos que ún ama! Que moura é a sombra moura
do machado na galla!

Despida contra o céio A Que Non Fala,
a póla firme coma un xuramento,
berra nos dentes do machado e estala
e tordea no vento…

Sobre os cómbaros dondos coma un velro,
sobre as cornas dos boi, sobro camiño,
a fraga berra, coucorexa o melro,
cai arroulando un niño…

Eu vinte contra o sol, nunha hora tola,
abrazado ó teu toro, derregando
a traxedia de Deus. Dóinos a póla,
pro seguimos cernando!

Hastra que caia a derradeira estrela,
cairá o machado en carne que choramos,
no soño puro de deixar máis bela
unha vida que amamos.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

luns, 22 de xuño de 2015

Proxecto NIMBOS: Trasfiguración (Manuel Álvarez Álvarez, 2013-2015)


Curtametraxe de Manuel Álvarez Álvarez para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Segunda versión elaborada na primavera de 2015 a partir de material gravado e editado en 2013.

Trasfiguración

Sinto ás veces as horas nos meus hombros
e digo que me pesan coma un reino.
Eu penso no teu Reino que no é deste
mundo, i entón párcenme as miñas horas
alas, Xesús, i escuma sobre a mar.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

mércores, 17 de xuño de 2015

Proxecto NIMBOS: Ai capitán (Xacio Baño, 2014-2015)



Curtametraxe de Xacio Baño para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Segunda versión elaborada na primavera de 2015 a partir de material gravado e editado o ano anterior.

Ai capitán

Chorar, chorar, méntrelo barco rompe
contra o solpor, na noite!

A túa pipa non verán meus ollos
fomegar máis;
a túa risa, para sempre inmenso
abrente na mar.
Lume che din, cinza me queda. Cinza,
capitán!

Sola a sireia do teu barco
toda a eternidá.
Fume nos ollos, aréa fría
nas miñas maus.
I en boca que perdín, a longa pipa
fumando a miña vida, capitán.

Chorar, chorar,
como sempre choraron as mulleres,
ai capitán, con barcos ou sin eles!

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

venres, 29 de maio de 2015

Inausketa (A Cerna)

Dada a súa clara vocación de homenaxe aberta á obra dun poeta excelso, o Proxecto NIMBOS naceu sen límites de ningunha clase, por máis que o primeiro grupo de cineastas contactado pertencese ao ámbito xeográfico do país galego. Era cuestión de tempo que á proposta se sumasen creadores doutros territorios para explorar a lírica de Xosé María Díaz Castro desde a súa propia perspectiva cultural, en particular agora que a obra do poeta de Guitiriz está xa dispoñíbel noutras linguas, entre elas o euskera e o inglés.

No poema elixido por Ander Parody, a cerna serve de símbolo para explorar con ánimo existencialista o desamparo do ser humano, a derrota inevitábel contra o tempo, a vida coma loita entre impulsos contrarios: "hase de amar a cousa hastra que sangre". O machado tronza a rama e o bosque enteiro berra; "dóinos a póla, pro seguimos cernando" na procura dunha vida máis fermosa. Aí xorde de novo a oposición entre o destino tráxico do home e o seu permanente esforzo guiado pola esperanza; en certo sentido, unha derrota constante e necesaria. O continuo home-natureza característico da poesía de Díaz Castro está presente na curta de Ander Parody, que reforza o seu carácter telúrico coa imaxe da natureza violentada que se tingue de sangue.

Martin Pawley. A curta do Proxecto NIMBOS Inausketa (A Cerna) estréase na competición de vangarda do festival Filmadrid.

venres, 10 de abril de 2015

Q’usqu

por Alberte Pagán

“Conheces as chaminés mágicas de Tóquio? Aqui as tes. A razom do seu nome é que, dependendo de desde onde as vejas, quatro podem converter-se em tres, às vezes duas, e mesmo umha.” Assi começa, sobre um plano aéreo das quatro altas chaminés industriais, Entotsu no mieru basho (Desde onde se vem as chaminés, Heinosuke Gosho, 1953), umha história sobre a relatividade ética e social na que as personages, dependendo do bairro no que vivam, vem quatro, tres, duas ou umha chaminé. É só o deslocamento a outras zonas da cidade o que lhes permite apreciar os cámbios numha realidade que criam imutável.

As chaminés da película de Gosho som umha metáfora de projecçom centrífuga: nom importam tanto elas (o centro) como as diferentes localizaçons periféricas desde as que as vemos (o título sublinha este feito). A sua presença na pantalha nom redunda na sua própria existência, senom que nos remite aos diferentes bairros da cidade: som um espelho que reflicte a nossa olhada; nom as vemos a elas, vemo-nos a nós mesmas/os.

Tres chaminés em Entotsu no mieru basho
Quatro chaminés em Entotsu no mieru basho
Outras películas tenhem explorado esta idea dum edifício central presente nos diferentes planos e enquadrado desde variados pontos de vista. Analisarei tres, estruturalmente semelhantes, mas de técnicas e significados diversos. E nas tres o edifício central nom é centrífugo, como na película narrativa de Gosho, senom centrípeto: enquadrado sempre em posiçom central, semelha eterno e imutável por muito que a paisage e o entorno variem de plano a plano.

Sundial

Em 1992 William Raban contribuiu coa sua peça Sundial (Relógio de sol) a umha série da cadea británica Channel 4 chamada 1 Minute TV. Ao longo dum minuto e duns 70 planos de diferentes longitudes Raban retrata a torre do Canary Wharf, um edifício de oficinas de 50 andares (e 235 metros) construído no East End londrino, um bairro tradicionalmente obreiro. Este solitário arranha-ceus, rematado em pirámide, semelha um obelisco de outras culturas transplantado a um cenário alheo, um símbolo do capitalismo thatcheriano, a essas alturas já em bancarrota, no coraçom do proletariado.

Sundial
Sundial
Raban filma o edifício desde a escuridade prévia à aurora até à noite seguinte (coa sua iluminaçom decorativa), passando por diferentes estados de luminosidade. Como no gnómon dum relógio solar, o sol incide na estrutura indicando as diferentes horas do dia. Claro que —nom nos deixemos enganar polas falsidades do cinema— tamém é possível que nom seja a hora solar a que marque as diferentes luminosidades, senom simplesmente a posiçom da cámara. A distância e o ángulo da cámara variam significativamente. Num plano concreto nom vemos o edifício directamente, se nom o seu reflexo numha fachada acristalada. O cineasta tampouco se preocupa em excesso de filmar o Canary Wharf centrado no enquadre, ou polo menos na mesma posiçom relativa: a força da sua presença é tal que o olho do público se ancora imediatamente nel, independentemente do lugar que ocupe na pantalha. Imám centrípeto.

Akuma no kairozu

Uns poucos anos antes, em 1988, Takashi Ito figera um percorrido bastante mais sistemático arredor doutro arranha-ceus, neste caso de 60 andares, no seu Akuma no kairozu (O circuito do dianho). Ito emarca a sua película de 7 minutos com cadanseu plano geral dumha pinha de arranha-ceus na distância. A cámara em mao, móbil, inqueda e torpe, nom deixa suspeitar o rigor formal que se avizinha. Entre os créditos, o cineasta japonês inclue a fotografia do mapa da cidade que permite e formaliza o guiom da película: um círculo, co centro no edifício e um diámetro de entre 400 e 500 metros, aparece seccionado em 48 galhos, desde os quais Ito tirou as fotografias que formam a matéria prima da película.

Circunferência no mapa durante os créditos de Akuma no kairozu.
Bordes salientados em Akuma no kairozu.
 Umha vez montadas (umha fotografia por cada fotograma), o edifício semelha girar, sempre na sua posiçom fixa e a um ritmo constante, por moito que o ponto de vista e a paisage imediata cámbiem continuamente. O cineasta às vezes posteriza as images, noutras salienta os bordes achegando a image fotográfica ao debuxo, outras vezes negativiza os planos. Meada a película, regressam as cores naturais e com elas um cámbio na direcçom de giro do edifício, que se volve um vai e vem acorde co ritmo da música acompanhante. Nesse momento, a cámara rompe a distância prefixada para achegar-se e afastar-se do edifício. Ambos movimentos, de achegamento e rotatório, chegam a superpor-se brevemente. A segunda parte da peça retoma a estrutura inicial, invertendo-a.

No novo céio

Em 2013 Martin Pawley, desde a revista Acto de Primavera, promoveu o Projecto Nimbos como homenage ao poemário homónimo de José María Díaz Castro co galho da celebraçom do Dia das Letras Galegas no seu honor. Cada cineasta convocada/o havia de escolher um poema do livro e, prescindindo da literatura, trasladá-lo a images. Eloy Domínguez Serén contribuiu cumha peça de 6 minutos chamada No novo céio, um título ajeitado à sua condiçom de emigrante, por aquel entom, em Suécia.

Presença humana na transiçom do plano 3 ao 4 em No novo céio.
Transiçom do plano 5 ao 6 de No novo céio.
Serén rodou a sua peça no distrito de Enskede-Årsta-Vantör, no sul de Estocolmo. Como no caso de Ito em Akuma no kairozu, o cineasta serviu-se dum plano da cidade como guiom e, ao igual que Ito, traçou um círculo sobre o mapa, neste caso cum rádio de entre 900 e 1000 metros e co centro no edifício escolhido para a sua investigaçom, o multiusos Globen Arena, a construçom esférica mais grande do mundo cum diámetro de 110 metros e umha altura de 85 metros. A planta do edifício é um espelho do guiom da película, dessa circunferência traçada sobre o mapa. Ao contrário que o edifício de Ito, que vemos girar precisamente por ter umha planta rectangular que delata o cámbio de posiçom da cámara e por tanto o movimento, a esfericidade da construçom de Serén oculta a rotaçom: o Globen, como embigo centrípeto, é sempre idéntico a si mesmo, miremo-lo desde onde o miremos. (Todo lugar é susceptível de converter-se em embigo: só cumpre girar arredor del; ou ter tal presença, por altura, por monumentalidade, que todas as miradas convirjam nel.)

Como Sundial, No novo céio começa ao amanhecer e remata tras o solpor, o que converte ambas películas em senhas “sinfonias urbanas”, cumha presença humana significativamente maior que na obra de Ito comentada, mais desumanizada e mecânica. Mas nom só reflicte o passo das horas do dia, senom tamém o das diferentes estaçons do ano. Rodada entre o outono de 2013 e a primavera de 2014, a película começa coa cidade nevada para a partir de aí levar-nos por diferentes ceus, cobertos e descobertos, e por variados graus de nudez das árvores.

No novo céio consta de 7 planos de similar duraçom (uns 20 ou 30 segundos), agás um par deles, que destacam pola sua maior duraçom: o quarto, no que vemos em primeiro termo umha parada de tranvia; e o derradeiro, de minuto e meio de longitude, no que, já de noite, a cúpula se ilumina de vermelho mentres em primeiro plano vemos umha tranquila rua na que um coche estacionado arranca e marcha entanto os créditos finais completam a película. Todos os planos estám montados com parsimoniosos fundidos encadeados, mediante os quais dous espaços separados e diferenciados convivem momentaneamente mentres a esfera do Globen permanece imutável, sempre presente na mesma posiçom. Os encadeados salientam a identidade do edifício, que transcende os planos, incólume.

Serén conseguiu tal perfecçom na ensamblage dos planos graças a um padrom no que debuxou a contorna do edifício, e que despois aplicou à pantalha da cámara para acadar um enquadre perfecto. Mas nom só a distância tinha que ser parelha, senom tamém o ángulo de enquadre. No novo céio comparte esta perfecçom técnica coa peça de Ito, ainda que os ritmos e os significados de ambas peças sejam opostos. Sundial, mais desamanhada em rigor estrutural, tem a mesma qualidade humana que a peça de Serén; mas a de Serén respira umha maior serenidade devido à longitude dos planos; serenidade que bem casa co misticismo da poesia de Díaz Castro e co tom nostálgico e morrinhento do poema escolhido e interpretado por Serén: “o seu sangre vello no novo céio”, “a miña vida nova”, “tiven que afogalo en bágoas”...

Mentres Serén buscava, sem éxito, umha torre circular que servisse aos seus propósitos, acabou topando co Globen, de bruços, sem esperá-lo, como umha revelaçom. Assi o explica o cineasta quando lhe pergunto o porqué da escolha:
"Logo de dar-lhe voltas a todas as possibilidades em Estocolmo, decatei-me de súpeto do cego que estava. Tinha o Globen diante dos olhos praticamente todos os dias, já que se via durante um fragmento do trajecto da minha linha de metro. Ademais, ia topando com el a miúdo ao caminhar polas ruas da ilha de Södermalm, onde eu adoitaba ir. A mágia de todo isto é que o Globen era de feito um edifício omnipresente na minha vida, tam omnipresente que acabou por integrar-se de tal jeito na minha olhada que acabara por fazer-se invisível aos meus olhos. E de repente a sua presença antolhou-se-me ameaçadora, perturbadora. Agora que me fixava nel, atopava-o por todas partes, inevitavelmente. Era como se estivera aí a observar p’ra nós, secreta mas inquisitorialmente. Assi que decidim inverter a situaçom e ser eu quem observara p’ra el, ser eu quem o axexara a el".
E é assi como o Globen se converte, por arte de mágia e durante seis minutos, no embigo do mundo.

sábado, 13 de setembro de 2014

A noite é necesaria: #ProxectoNIMBOS no Festival de Valdivia


O Festival de Valdivia deu a coñecer hai unhas horas os contidos da sección Nuevos caminos, programada por Gonzalo de Pedro. Entre eles, e con carácter de premiere mundial, está a curta do #ProxectoNIMBOS A noite é necesaria do realizador asturiano Marcos Martínez Merino (director da longametraxe documental ReMine (El último movimiento obrero), estreada no BAFICI). Canda A noite é necesaria, inspirada no poema homónimo de Xosé María Díaz Castro, veranse nesa sección do FICValdivia filmes de cineastas contemporáneos tan recoñecidos coma Ben Russell, Jim Finn ou Ernst Karel, Lab Manager do Sensory Etnography Lab de Harvard e coautor con Toby Lee e Pawel Wojtasik da (espectacular) Single stream.

A noite é necesaria é a primeira peza do #ProxectoNIMBOS en ter estrea mundial nun festival de cinema de recoñecido prestixio. A primeira, mais -xa o adiantamos- non a última.

sábado, 14 de xuño de 2014

Proxecto NIMBOS: As cousas (Esferobite, 2014)



Curtametraxe de Belén Montero e Juan Lesta (Esferobite) para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014.

Coma brasas

Poeta ou non, eu cantaréi as cousas
que na soleira de min mesmo agardan.
Alumaréi con fachas de palabras,
ancho herdo meu, o mundo que me deron.

Ehí están, coma brasas contra a noite,
as vellas cousas, cheas de destinos.
Ollos que piden, de famentos nenos.
Ollos que esperan, dunha adolescente.

Galiza en min, meu Deus, pan que me deron
leite e centéo e sono e lus de aurora!
Longa rúa da mar, fogar da terra,
i esta crus que nos mide de alto a baixo.

Con este alento, eu lles daréi ás cousas
o drama cheo que lles nega a vida:
dareilles rostos, pra que se conozan,
palabras lles daréi pra que se entendan...

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

mércores, 21 de maio de 2014

Proxecto NIMBOS: unidade didáctica (II)

Na segunda parte desta singular unidade didáctica arredor de Proxecto NIMBOS intentaremos estruturar o uso desta iniciativa encaixándoa nas dinámicas pedagóxicas dun instituto. Para iso intentaremos definir obxectivos, contextos, estruturas, metodoloxías, competencias... Obviamente será unha guía orientadora e apriorística, apuntamentos que se poden combinar e variar a vontade. Unha folla de ruta que se pode extrapolar nos vindeiros anos arredor doutras figuras da nosa literatura ou doutros temas a considerar.

Ver ou facer?
O desenvolvemento e a democratización das tecnoloxías fan inútil relegar o “facer” en favor do “ver”. No estado español existen varias iniciativas arredor do mundo da educación audiovisual onde os rapaces son protagonistas do proceso heurístico. Isto véndese como unha novidade porque até o de agora non se transitou moito por este camiño. O alumno pode participar directamente das distintas fases de elaboración dun proxecto mais as posibilidades que se abren no actual contexto fai que sexa recomendable non esquecerse de “ver”. De pouco vale o “facer” se antes non se pensou a imaxe. E para que isto ocorra hai que coñecer as bases e os procedementos da linguaxe que se intenta pór en práctica. Tanto nunha coma noutra vertente son precisos vasos comunicantes que recunquen nun maior coñecemento da disciplina.

Contextualización?
Primeiramente haberá que facer unha análise do contexto no que se quere pór en práctica esta actividade pedagóxica arredor de Proxecto NIMBOS. Un estudio do centro pode ser primordial para non errar nos alicerces. A súa localización xeográfica marcaranos as posibilidades de acceder a maior ou menor número de recursos, da dispoñibilidade de ferramentas propias, do coñecemento das singularidades dun territorio... Noutro enfoque máis polo miúdo intentaremos situarnos nas máximas que definen a clase e as circunstancias comúns dos alumnos.

Aula?
Alertamos pois de que é oportuno coñecer onde se vai desenvolver esta práctica. Nós escolleremos un instituto dunha vila media-grande e actuaremos sobre os cursos de 3º e 4º da ESO e 1º de Bacharelato. Desestimamos cursos máis baixos porque é recomendable ter un mínimo de coñecementos e desestimamos aos de 2º de Bacharelato, un curso marcado pola presión preuniversitaria e das probas de Selectividade.

Periodificación?
A actividade podería situarse no mes de maio, arredor da semana das Letras Galegas. Normalmente esas datas xa están sinaladas nos cadernos de programación dos profesores para poder alteralas en torno á celebración do acontecemento. Habería que axustar a actividade ás horas dispoñibles baixo a tutela dunha soa área de coñecemento ou arredor de varias establecendo sinerxias: Lingua e literatura galega, Historia, Artes plásticas e visuais...

Tempos?
A proposta de Proxecto NIMBOS podería adaptarse ás tres horas semanais que ten Lingua e literatura galega mais o interesante sería que fose unha hora de cada área comentada para que tivera marcada a perspectiva de abordaxe: lingua galega, historia e artes plásticas. As clases distribuiranse no seguinte esquema a desenvolver nun total de 50´: preámbulo (10´), explicación (20´) e produción (20').

Preámbulo (workmap)?
Nesta fase de introdución estableceranse as pautas básicas de comportamento da imaxe a xeito individual, en relación con outras imaxes, en distintas manifestacións e a súa evolución ao longo do tempo. Dependendo da materia que acubille a proposta pódense alumear os preámbulos con análises, comparativas e estudios que poidan actuar como base para o traballo a desenvolver. Do mundo da linguaxe cinematográfica farase unha introdución do valor dos planos, do valor do montaxe, etc. Do mundo da literatura valorarase as características plásticas de figuras literarias, a poesía simbólica e descritiva, etc. E do mundo da Historia situarase no tempo as prácticas creativas tanto do mundo da poesía como do cinema. Serán comentarios puntuais e anecdóticos facendo fincapé na capacidade de sorpresa.

Explicacións (inputs)?
O eixo da aula gravitará arredor da comparativa entre un poema de Nimbos e dunha curtametraxe que o ilustre de Proxecto NIMBOS. A escolma de títulos será a vontade do profesor e pola súa curta duración pódese facer entre 2 e 3 exercicios. Nel farase un exercicio de literatura comparada no que intentar atopar conceptos comúns ou diverxentes. O primeiro exemplo pode facelo o profesor e os seguintes pode delegar nos alumnos. Neste traballo axudará ler a terceira entrega desta unidade didáctica.

Produción (outputs)?
Neste apartado promocionarase o “facer”. Poderase actuar individualmente ou en pequenos grupos. Os alumnos deberán seleccionar un poema, debullalo, buscar asociacións visuais, facer un pequeno bosquexo de guión, un estudio de posibles localizacións, exploraranse pequenas nocións de sinxelos programas de edición e posibles variables de montaxe. Os distintos proxectos materializaranse coas cámaras dos teléfonos móbiles. Haberá un período de supervisión do proceso en titorías. Finalmente esa produción proxectarase nunha sesión especial no salón de actos, en bucle no proxector do vestíbulo ou farase unha canle de Youtube promovendo as ligazón polas redes sociais.

Competencias básicas?
O profesor que conduza a actividade terá que intentar afondar nas competencias pedagóxicas básicas aínda que se sabe de antemán que algunha destacará sobre outra. Así marcarase o acento na conciencia lingüística, na creación artística e cultural, na iniciativa propia, na cidadanía, na pertenza social, na competencia dixital e na aprendizaxe do estudo.

Avaliación?
A valoración da experiencia cifrarase dentro do ámbito particular e do xeral. Na primeira considerarase a participación na clase, a participación en grupo e o resultado do traballo a realizar. Dentro do xeral valorarase como continuidade da asinatura, a evolución no trimestre e en todo o curso.

Xurxo González

Nota: a terceira parte será a análise dos filmes que conforman o Proxecto NIMBOS e publicarase unha vez que a serie de curtas estea máis completa.

sábado, 17 de maio de 2014

Proxecto NIMBOS: Coma ventos fuxidos (Simone Saibene, 2014)



Curtametraxe de Simone Saibene para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014.

Coma ventos fuxidos

Estes non son poemas, nin cimentos
de poemas siquera. Son fragmentos
de min mesmo perdidos,
coma ventos fuxidos,
por antigos camiños esquencidos:
Díaz Castro perdido no traxeito
dun recordo moi longo, recolleito
por un anxo e salvado
nalgún intre de amor desesperado!

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.

mércores, 14 de maio de 2014

Proxecto NIMBOS: O verme e a estrela (Martin Pawley, 2014)



Curtametraxe de Martin Pawley para o Proxecto NIMBOS, serie de filmes inspirados nos poemas do libro Nimbos de Xosé María Díaz Castro, autor homenaxeado no Día das Letras Galegas 2014. Imaxes gravadas en Buenos Aires o 7 de abril de 2014.

O verme i a estrela

Esta sede infinita de pureza
ausoluta, esta sede de xustiza
que nos queima, esta sede de beleza...
baixo as alas de pedra da priguiza
i a paga do pecado en cada ezquina
i a erbiña sobra fóia i a ruina...

Esta sede de luz, méntrelo vento
da morte zúa darredor das cousas
que están no noso corazón, cinzento
sopro que arrinca os días, queima as chousas
máis íntimas, e bárreas como a ágoa...!
A lus do mundo é a que arde nunha bágoa.

Nimbos, Xosé María Díaz Castro.
Poema reproducido da edición bilingüe publicada en 1982 por Editora Nacional, con supervisión e tradución ao castelán do autor.