Banditi a Orgosolo (Vittorio de Seta, 1961)

“As ovellas non son o máis cinematográfico dos animais. Coma protagonistas dun filme, deixan moito que desexar”, sentenciaba xa no primeiro parágrafo a recensión que o New York Times fixo na estrea americana desta primeira longametraxe de ficción de Vittorio de Seta. O crítico que escribiu aquel texto, Eugene Archer, sorprenderíase da destacada presenza que as ovellas acabarían tendo cincuenta anos despois no cinema máis audaz, incluso nos Estados Unidos coa maxistral Sweetgrass á cabeza.

As ovellas, polo demais, non son as protagonistas do filme. De haber algún seríao a paisaxe austera, dura e pedregosa da illa de Cerdeña, retratada nun fermosísimo branco e negro polo propio Vittorio de Seta, tamén director de fotografía. É outro Mediterráneo, ben lonxe do dolce far niente de turistas en vacacións. Aquí hai moito que facer para, simplemente, saír adiante. Michele e o seu irmán pequeno subsisten de maneira humilde grazas ao seu rabaño: o leite, os queixos. A súa é unha vida honesta e sacrificada que se sabe incompatíbel coas regras oficiais e por iso cando é acusado inxustamente duns delitos que non cometeu a solución máis viábel non é facerlles fronte confiando na lei, senón escapar ás montañas, que é tanto como escapar cara á morte. Non hai espazo para a esperanza, a violencia non xera outra cousa que violencia e a única saída ante unha culpa allea será unha culpa propia. É algo que outro Vittorio (de Sica) xa nos contara tempo atrás: cando che rouban a indispensábel bicicleta a tentación inevitábel é roubares ti outra, dilemas morais á parte. Nese vingativo principio de acción e reacción repousa, non o esquezamos, a historia da humanidade.

Martin Pawley. Texto escrito para o ciclo "Creo en Italia... Máis che vale!" de Cineuropa 2013.