O amante do guiñol

Comentabamos hai uns meses a rigurosa análise que facía Carlos Aguilar (Madrid, 1958) para a colección Signo e Imagen (Cátedra) da prolífica obra do director español Jesús Franco. Fronte á desmedida produción de Franco, Aguilar ten no seu haber tamén un dos grandes éxitos da editorial, un libro que atravesa reescrituras, ampliacións e varias edicións, o seu estudio monográfico sobre a obra -tan breve como imaxinativa- do cineasta italiano Sergio Leone (1929-1989).

Aguilar, aplicado a unha escritura erudita e entusiasta, céntrase no mítico realizador, autor de sete longametraxes, a última, Érase una vez en América (1984), precedida dun proceso laborioso (e trece anos sen dirixir), un artista rupturista dono dun contundente manierismo, de absoluto (e progresivo) culto e nítidas influencias noutros autores (Tarantino, Carpenter, Scorsese, Raimi, Hill ou o seu antigo colaborador, Clint Eastwood).

O crítico desgrana con paixón e sólidas argumentacións a grandeza de Leone no seu contexto: a exploración nos mecanismos xenéricos como revolución do western e o filme histórico; a estilización e o tratamento do mito; a peculiar mestizaxe cultural procedente de distintas tradicións (a exuberancia italiana, os códigos férreos destinados á subversión do cine norteamericano, as nocións de morte e tempo presentes na cultura xaponesa) que ten unha brillante combinación a partires da chamada Triloxía do Dólar e Hasta que llegó su hora (1968).

Reivindicación de Leone sagaz e equilibrada, a franqueza de Aguilar no recoñecemento das fantasías caprichosas do autor non aforra duras críticas, en boa medida a un título que considera fallido: ¡Agáchate, maldito! (1971).

José Manuel Sande. Publicado en Xornal de Galicia o sábado 18 de xuño de 2011.