Fantasías del anarcocapitalismo

El divertidísimo libro Una ciudad en Marte formula serias dudas sobre la pertinencia de la colonización del espacio.

* * *

¿Podemos colonizar el espacio, deberíamos hacerlo y… realmente lo hemos pensado bien? Ya en su portada, el libro escrito por el matrimonio Weinersmith, Kelly (bióloga) y Zach (dibujante), expone preguntas tan obvias como pertinentes sobre esa explotación espacial que, si hiciéramos caso de algún que otro magnate, parecería a la vuelta de la esquina. No hay que esperar mucho para encontrar una primera respuesta. «Lo cierto», dicen, «es que los asentamientos humanos en otros mundos (entendidos como la creación de sociedades autosuficientes en algún lugar fuera del planeta Tierra) muy difícilmente serán realidad a corto plazo; pero es que además no traerán consigo los beneficios que defienden sus partidarios. Ni inmensas riquezas, ni nuevas naciones independientes ni un segundo hogar para la humanidad; ni siquiera un búnker para las élites más selectas», pese a lo cual «vivimos en un mundo en el que las agencias espaciales, empresas multinacionales y milmillonarios duchos en redes sociales prometen algo muy distinto (...)

Martin Pawley. O artigo completo pode lerse na sección "La noche es necesaria" da Revista Astronomía, número 317, novembro de 2025. As persoas subscritoras poden acceder á revista no seu sitio web.

Rebelión ante la opresión. Entrevista a Travis y Erin Wilkerson.

Travis e Erin Wilkerson. Imaxe: Claudia Berro / Festival Intersección

Su cine es explícitamente político y expresa un ideario antirracista y anticolonial.

Travis Wilkerson: creo en el cine personal, en el punto de vista y la experiencia de cada persona. Quiero hacer películas que reflejen lo que pienso; no impongo la política en ellas, surge de forma natural de las cosas que me importan. Por nuestra forma de trabajar es mucho lo que tenemos que hacer, es un proceso que dura años: hay que escribir, rodar, hacer la edición, la mezcla de sonido, la corrección de color, el DCP y los archivos de subtítulos. Tenemos que hacerlo todo, así que es necesario mantener la pasión y el interés en el proyecto. Tiene que significar mucho para ti. 

Erin Wilkerson: la idea de que hay películas políticas y no políticas es ridícula. Todas lo son porque o te aferras al statu quo y dices que te parece perfecto lo mal que está todo, o intentas algo totalmente diferente. Creo que en mi caso viene de haber crecido en Los Ángeles, con los problemas de la frontera y tener personas amigas que de repente ellas o sus familias son deportadas. Hay muchas fricciones allí, hay una enorme comunidad originaria que no se puede expresar plenamente porque, por alguna razón, los mexicanos no son vistos como indígenas en la mentalidad estadounidense. En realidad, la pregunta es si estás de acuerdo con que estas personas desaparezcan o vayan a prisión, o si no te parece bien (...)

Martin Pawley. A entrevista completa pode lerse no sitio web da revista Caimán Cuadernos de Cine.

Entrevista a Begoña Vila: ""Buscamos planetas como a Terra, e o telescopio Roman daranos candidatos"

A astrofísica Begoña Vila (Vigo, 1963) foi nomeada esta cuarta feira doutora Honoris Causa pola Universidade de Vigo en recoñecemento ao seu labor, fundamental para a posta en marcha do telescopio espacial James Webb e agora do Nancy Grace Roman, que se lanzará en 2026. En conversa con Nós Diario, a científica galega pon en valor a importancia de ter “visión de futuro” e de traballar hoxe pensando no porvir das próximas xeracións.

Begoña Vila. Imaxe: Universidade de Vigo.

Gustaríame que empezase contando como foi participar no desenvolvemento do James Webb, un dos proxectos científicos máis ambiciosos do presente.

Traballar no James Webb é unha desas oportunidades que pasan unha vez na vida; levo nel 18 ou 19 anos, e espero seguir. É unha colaboración internacional da NASA e as axencias espaciais canadense e europea; eu tiven a sorte de empezar a traballar na compañía que estaba facendo os dous instrumentos que eran a contribución de Canadá, un instrumento científico e outro que era crítico para a misión porque é o que se encarga de apuntar e manter o telescopio estábel. Aínda estou traballando neles. Foi toda unha experiencia desenvolvelos e despois integralos cos outros instrumentos; facer as probas na NASA e ter a oportunidade de dirixir unha das probas frías –nas que se simulan as condicións de baleiro e a temperatura extremadamente baixa que hai no espazo–; estar nas probas de Houston, que é un lugar icónico, despois no lanzamento na Güiana Francesa e agora na zona de operacións que é o Space Telescope Science Institute en Baltimore. Para min é moi especial o instrumento de guía, que ás veces se esquece un pouco. Para que se poida facer ciencia temos que atopar unha estrela e “enganchala” ben. No Universo hai zonas que teñen moi poucas estrelas e outras que teñen moitísimas; o desafío que temos é en cada caso encontrar e fixar unha en particular. Xusto agora acabamos de observar o centro da galaxia, unha zona moi difícil para fixar as estrelas; estivemos os últimos dous anos e medio mellorando o catálogo. O Webb é incríbel, cada semana temos unha reunión de operacións e nela sempre se presenta algunha científica ou científico que fala do que está facendo co telescopio, que nos serve para mirar moi lonxe, buscar exoplanetas, observar o noso sistema solar... e toda a xente está moi agradecida pola calidade dos datos que están recibindo, o cal é moi inspirador para quen traballamos no proxecto. E que siga por moitos anos! (...) 

Martin Pawley. Entrevista publicada no Nós Diario o 30 de outubro, quinta feira. Podes ler a entrevista completa no sitio web do xornal.

Un ben común. A preservación do espazo.

En marzo deste ano presentouse o Center for Space Environmentalism, unha organización que reúne un grupo de persoas preocupadas polo veloz desenvolvemento da explotación do espazo exterior sen que haxa a necesaria reflexión e as suficientes medidas de control para o coidado do medio ambiente espacial. Unha iniciativa que intenta pór o foco nun problema potencialmente moi grave antes de que sexa demasiado tarde e que conta entre os seus fundadores co profesor e investigador galego Salvador Bará. 

John C. Barentine

"Decidimos crear o centro a finais de 2024, en parte porque nos decatamos de que non existía ningunha entidade semellante que promovese os puntos de vista que compartíamos", explica por videoconferencia dende Tucson, Arizona, un dos promotores do centro, o astrónomo estadounidense John C. Barentine, un dos máis reputados expertos mundiais en contaminación luminosa e protección dos ceos escuros, que impartirá o 4 denovembro na Coruña unha conferencia sobre o asunto deste artigo convidado pola Agrupación Ío. Coa proliferación de satélites como ameaza real e presente para a observación amadora e profesional do firmamento nocturno, o centro aspiraba a ir máis alá en favor dunha perspectiva máis ampla do medio espacial e o estudo e a divulgación dos moi diversos impactos que as actividades humanas fóra da Terra poden supor, nun momento no que xa é evidente que o capitalismo puxo o ollo no aproveitamento económico das órbitas arredor do noso planeta e doutros corpos do sistema solar. A manifestación actual máis clara deste feito son as constelacións de satélites de telecomunicacións impulsadas por billonarios como Elon Musk ou Jeff Bezos, que se venden como unha ferramenta para a mellora do acceso global a Internet mais cuxa principal virtude, a "baixa latencia de sinal" ou redución do tempo de resposta na comunicación, ten as súas máis eficaces aplicacións nas operacións militares (o guiado e toma de decisións en tempo real das accións de guerra) e na economía especulativa (dos investimentos nos mercados bolsistas ao negocio das apostas en liña). A comezos deste século había arredor de mil satélites arredor da Terra; hoxe a compañía Starlink por si soa multiplica por dez esa cifra e as previsións apuntan un horizonte non moi afastado con até cen mil entre os diversos operadores públicos e privados (...)

Martin Pawley. Artigo publicado no Sermos Galiza que acompaña  Nós Diario o sábado 25 de outubro de 2025. As persoas subscritoras poden ler o artigo completo nesta ligazón. 

Memoria y utopía. La pantalla como espejo.

Desde su inicio, y aún con la carcasa de festival de “cine religioso”, la Seminci supo no solo mostrar las transformaciones que experimentó el cine a mediados del siglo XX, la consolidación de grandes figuras (Bresson, de Sica, Fellini) que anticiparon la explosión inmediatamente posterior de las nuevas olas, sino también algunos de los debates fundamentales de su tiempo, desde el discurso antibelicista, en particular en una Europa con las llagas recientes de una guerra devastadora, a las tensiones sociales que empezaban a reflejar la urgente necesidad de abandonar el paradigma occidental de poder en favor de modelos más justos. Ese espíritu no hizo más que reforzarse cuando, a partir de la quinta edición, la semana de cine añadió a su nombre la coda “...y de valores humanos”. En aquel 1960 el programa incluía un melodrama plagado de estrellas que apuntaba las consecuencias desoladoras de la carrera armamentística, la fascinante ¿ciencia ficción? La hora final (On the Beach) de Stanley Kramer, cuyo aviso sobre el muy factible apocalipsis maridaba bien con la monumental ganadora de ese año, El séptimo sello (Det Sjunde Inseglet) de Bergman, pero también había espacio para la incomprensión y el desencanto adolescente -y la sensación de que se avecinaba un tiempo nuevo- presentes tanto en Los cuatrocientos golpes (Les quatre cents coups) de Truffaut como en Los chicos de Marco Ferreri. Revisar el archivo del festival es siempre una fuente inagotable de sorpresas.

Mandabi (Ousmane Sembene, 1968)

Nada más lógico, pues, que la Seminci ensalce en su 70ª edición esa tradición social y humanista y su permanente voluntad de explorar la diversidad creativa en todo el planeta, a menudo de forma pionera abriéndole hueco a voces hoy incontestables pero que en su momento eran absoluta (y extraordinaria) periferia. La docena de películas que forma la edición de 2025 de Memoria y Utopía ni pretende ni podría, en ningún caso, resumir siete apasionantes décadas de historia y cine, pero sí apunta cuestiones punzantes, redescubre nombres y títulos fuera del canon y celebra, sobre todo, la vigencia de su contenido y de su forma (...)

Martin Pawley. O texto completo pode lerse no catálogo da SEMINCI 2025. 

Pablo Guerrero, na lembranza

por Miguel Castelo

Pablo Guerrero. Imaxe: Shibui, CC BY-SA 3.0 [Wikipedia]

Hai persoas que, non sendo da familia ou amigas e nin sequera facendo parte da veciñanza, ao morrer deixan un notable baleiro na vida dos demáis. A desaparición de Bergman (tanto Ingmar como Ingrid), Romy Schneider, Luis G. Berlanga, Julio Anguita, Juana Ginzo, Leonard Cohen, Jean-Paul Belmondo, Javier Krahe, José Antonio Labordeta..., entre outras que agora non me veñen á memoria, conmoveume dun modo especial. Fica en min a sensación de as ter coñecido a todas. Todas, dalgunha maneira nos acompañaron na vida, proporcionaron gozosos instantes á nosa existencia. Por medio da súa obra artística, do seu comportamento ético, do seu estar na vida foron -continúan a ser- exemplos, modelos de coherencia dignos de admiración. Coa morte de Pablo Guerrero non foi diferente. A noticia chegou a min con certo retardo. Foi Javier Pérez Andújar, o pasado sábado na súa sempre espléndida columna radiofónica do "A vivir...", que na SER dirixe e conduce Javier del Pino, quen fixo referencia ao seu recente falecemento. Nese momento comezaron a cruzar a miña mente as imaxes que nalgún momento me uniron a apacible figura do cantor extremeño. Era a primeira hora dunha cálida tarde madrileña, moi posiblemente no mes de maio, cando se achegan as datas dos exames e a temperatura convida a calquera cousa que non sexa estudar, cando precisamente facelo é máis necesario. Na fin de semana, Blanca Silva, boa amiga coruñesa que tamén estudaba en Madrid, convidárame a xantar na súa casa, nun dos extremos do Barrio del Pilar, non lonxe da Vaguada. Colaboraba ela nas actividades que en materia de cultura se organizaban na parroquia (hoxe isto pode resultar extraño pero daquela a oposición á ditadura estaba tamén en certos sectores da Igrexa) e unha desas actividades era o recital, así se dicía (a palabra concerto só se usaba referida á música clásica), que aquela tarde ía dar Pablo Guerrero. O xeneroso convite da amiga, incluía a asistencia a tal actuación, polo que eu levara conmigo o meu magnetófono de casete coa idea de lle facer unha entrevista ao representante da canción extremeña. Daquela na Península Ibérica, seguindo o ronsel da chamada chanson française, que deu nome ao que se había chamar "canción de autor", naceran movementos musicais que con grande empeño e maior ou menor fortuna se ocupaban tamén de trascender a música de consumo para se centrar de forma diversa, entre elas a satírica, en composicións que facían referencia de modo serio aos asuntos da condición humana, en máis dun caso condicionados polo réxime político imperante. Estaban a canción vasca, a catalana, a galega, a castellana, a andaluza, a asturiana, a extremeña..., as comunidades que tempo despois, coa desaparición oficial da ditadura franquista, recibirían o nome de "nacionalidades". Da outra banda da raia, chegaban tamén os ecos da canção portuguesa, poderosa e estimulante.

Pablo Guerrero no Olimpia de París, anos 70.

Podía ser o cabo do curso 1972-73 ou 73-74. Todo estaba previsto, e nada preparado. Así que Blanca, alguén máis e máis eu, pensando que, con aquela tarde, o exterior era o espazo ideal para a actuación, comezamos a sacar da igrexa todas as cadeiras posibles e fúmolas situando na praza que daba á entrada do templo. Nesta tarefa andabamos cando apareceu o cantante e, logo dun "¡Hola!", como se nos coñecesemos de toda a vida, se sumou coa mesma naturalidade ao trasego e colocación dos asentos. Entre o parolar cordial propio da situación, conviñemos xa a gravación da conversa posterior para antes de el cantar, e todo correu nun feliz estado de harmonía e complicidade hoxe impensable. Como non ter un rabuñazo de tristura e un notable sentimento de perda ao saber da morte dun ser tan especial. Como non se encher de emoción ao acudir ao meu presente os versos e a música de "A cántaros" (Tú y yo, muchacha, estamos hechos de nubes Pero ¿quién nos ata? Pero ¿quién nos ata?. Dame la mano y vamos a sentarnos bajo cualquier estatua. Bajo cualquier estatua. Que es tiempo de vivir y de soñar y de creer. Que tiene que llover. Que tiene que llover. Que tiene que llover. Que tiene que llover a cántaros...).

Como non recuperar nun instante o seu nunca esquecido talante de persoa amable e bondadosa, a súa imaxe característica de cabelo lacio, tupida barba e naris aguileño... O son poderoso da súa grave e ben timbrada voz... Hoxe, a banalidade na chamada canción lixeira, letra e música, ocupa un espazo grande de máis. Mágoa que todo se axite ao ritmo da moda. Se cadra sempre foi así. Non sendo precisamente de agora, o dito de "maus tempos para a lírica" resulta hoxe máis vixente do que nunca.

Lástima que a mocidade de hoxe non coñeza "Y los demás se fueron", "Dulce muchacha triste", "Porque amamos el fuego", "El hombre que vendió el desierto", "Toda la vida es ahora", "Pepe Rodríguez, el de la barba en flor"; "A tapar la calle", "Luz de tierra", "Extremadura" e tantos outros títulos saídos do talento creador deste pacense, no que arte e vida foron un todo. Compositor infatigable, Pablo Guerrero deixa unha obra de máis de vinte discos de duracións diversas, algúns deles gravados en directo, así como cáseque outros tantos libros de poemas e literatura infantil. Obxecto de numerosos recoñecementos, entre eles no 2021 o da Medalla de Oro al Mérito en las Bellas Artes, que outorga o Ministerio de Cultura, faleceu en Madrid o 30 do pasado setembro, aos 78 anos. Moitas grazas Pablo Guerrero por tan fecundo e fermoso legado. Foi unha sorte e un privilexio partillar un anaco daquela inesquecible tarde contigo.

Kamal Aljafari, memoria e resistencia palestina

With Hasan in Gaza (Kamal Aljafari, 2025)

En 1965 a OLP creou en Beirut un centro de investigación co obxectivo de reunir e conservar toda clase de materiais sobre a cultura e a historia de Palestina. Chegou a contar con varias ducias de persoas que traballaban na catalogación, a investigación e a divulgación dos recursos acumulados, miles e miles de libros e documentos; un dos seus directores foi o poeta Mahmud Darwish. Cando en 1982 se produciu a segunda invasión israelí do Líbano o centro foi albo da vesania: o exército destruíu o mobiliario, saqueou o equipamento (dende unha imprenta até os teléfonos e ventiladores) e roubou o arquivo todo, que foi cargado en camións e enviado a Israel. Pode parecer unha anécdota menor comparada co historial de atrocidades do sionismo –o asalto aconteceu uns días antes do masacre de Sabra e Shatila, sen ir máis lonxe–, mais na súa cerna está unha das claves do horror, a operación de borrado dun pobo, un empeño manifesto e sistemático que leva sendo executado sen disimulo dende hai máis dun século. Expresouno con máxima claridade a primeira ministra Golda Meir nunha infame entrevista en 1969, "there was no such thing as Palestinians", "they don’t exist", ou sexa, "as persoas palestinas non existen". E para que pareza que non existen, nada máis eficaz que eliminar a súa memoria.

O cineasta palestino Kamal Aljafari (Ramla, 1972) válese deste feito na excepcional A Fidai Film (2024), unha das películas máis importantes dos últimos anos (...)

Martin Pawley. Artigo publicado no Nós Diario o 21 de outubro de 2025, terza feira. As persoas subscritoras poden ler o artigo completo en liña nesta ligazón.

Outra Espanha

As leis do desejo

Em outubro de 1970 chegou às salas espanholas a comedia No desearás al vecino del quinto (Não Desejarás o Delicadinho do Quinto), realizada por Tito Fernández, que vendeu mais de quatro milhões de bilhetes, convertendo-se no segundo maior sucesso da história do cinema do país: em primeiro lugar estava a coprodução Per qualche dollaro in più (Por Mais Alguns Dólares, 1965, Sergio Leone), que tinha vendido mais um milhão de bilhetes. Esta marca não seria superada até o século XXI, mais convém recordar que nos anos setenta (e ainda nos oitenta e noventa) o registo dos números de bilheteira era infinitamente menos rigoroso que na atualidade, de modo que é bastante razoável crer que o número real de espectadores deve estar bem acima do oficial. Esse filme é quase paradigmático do chamado «landismo», subgénero com enredos de qualidade ínfima com as derivas eróticas admitidas pela censura franquista e que tinha como ator mais representativo Alfredo Landa, logo reconhecido pelo seu talento (premiado em Cannes por Los santos inocentes [1984, Mario Camus]) mas naquela altura protótipo do «espanhol médio» de libido desbragada e visão turvada pelas turistas suecas. Em no desearás..., Alfredo Landa encarna um costureiro de maneiras efeminadas numa cidade de província não longe de Madrid; o seu comportamento faz que as mulheres e, sobretudo os maridos delas, tenham plena confiança nele. Já o filme vai avançado descobriremos que é tudo uma farsa: a personagem finge ser homossexual para benefício do seu negócio e, na verdade, é um macho ibérico com ganas de se divertir sempre que vai à grande cidade.

A grande simpatia popular deste filme dá uma ideia clara do estado cultural e social da Espanha da ditadura e da perceção pública da diversidade sexual. O regime de Francisco Franco modificou, em julho de 1954, uma lei aprovada durante a Segunda República, a «Lei dos vagabundos e meliantes» de 1933, que permitia a detenção de proxenetas, mendigos, pessoas inebriadas ou toxicómanos; com a alteração, também os homossexuais entraram na categoria de «indivíduos perigosos», castigados com internamentos «em instituições especiais e, sempre, com absoluta separação dos demais» ou com a proibição de «residir em determinados lugares ou territórios» (...)

Martin Pawley. Fragmento inicial do artigo "Outra Espanha", escrito para o Caderno da Cinemateca dedicado a João Pedro Rodrigues e João Rui Guerra, editado pola Cinemateca Portuguesa en 2025. O texto completo pode lerse no citado volume (páxinas 81-94).

Por una ética del espacio

Es preciso iniciar una reflexión global sobre el impacto de las actividades espaciales antes de que sea demasiado tarde.

* * *

Fotograma do filme de Robert Wise The Day the Earth Stood Still (1951)

El Center for Space Environmentalism que les presenté el mes pasado orienta sus intereses alrededor de cinco ejes fundamentales. El más obvio es la superpoblación orbital debido al aumento de objetos lanzados al espacio en los últimos años por los insostenibles intereses de la industria de las telecomunicaciones: si a comienzos de siglo el número de satélites alrededor de la Tierra rondaba el millar, hoy andamos por doce mil y las previsiones de diferentes empresas prometen multiplicar esa cifra de manera inquietante. En consecuencia, la distancia promedio entre objetos se ha reducido y seguirá disminuyendo, lo cual aumentará la probabilidad de colisiones. Asunto aparte es cómo eso afecta a la observación del firmamento, con una gran cantidad de puntos luminosos moviéndose en cada instante.

Relacionado con lo anterior está el problema de la basura espacial, el conjunto de restos derivados de los usos del espacio cuyo tamaño varía entre una micra y varios metros (...) 

Martin Pawley. O artigo completo pode lerse na sección "La noche es necesaria" da Revista Astronomía, número 316, outubro de 2025. As persoas subscritoras poden acceder á revista no seu sitio web.

Entrevista a Ricardo Cao: "Na Galiza temos menos prazas de Medicina das que corresponderían"

Ricardo Cao Abad (A Coruña, 1965) comeza o seu segundo curso completo como reitor da Universidade da Coruña (UDC) co obxectivo de afondar na internacionalización e reafirmando a vontade de implantar unha titulación de Medicina co foco posto nas novas tecnoloxías, ao tempo que asume o desafío de que a universidade se abra ao conxunto da sociedade e participe nos grandes debates do presente “para pór a racionalidade enriba da mesa”. 

Ricardo Cao. Foto: Martin Pawley.

Como afronta a Universidade da Coruña o novo curso?

Nos graos 95% das prazas ofertadas están cubertas, o cal significa que en 45 dos 55 que temos xa se cubriron hai unhas semanas, e sumamos 3400 novos estudantes. En total temos uns 13.300 nos graos, e chegamos a 17.000 contando doutoramentos e mestrados, se ben nestes dous últimos casos non se pode facer un balance definitivo porque os prazos de matriculación aínda están abertos. Esa cifra exclúe os títulos propios, que son moi cuantiosos, como por exemplo a Universidade Sénior, á que asisten outras 1.000 persoas.

Para alén dos números, o curso trae retos importantes. Fomos a primeira universidade galega que aprobou estatutos, no mes de maio, e en canto se publiquen no Diario Oficial da Galiza (DOG) teremos que traballar para pór en marcha o que está previsto neles, facer algunha normativa ou anovar por completo os órganos de goberno.

Unha área na que levamos traballando desde que tomei posesión é a internacionalización, e 2025 marcou un antes e un despois, porque supuxo o comezo da Alianza 'Emerge', na que participamos nove universidades da periferia europea. No ADN desta alianza está reforzar o multiculturalismo e o plurilingüismo, fomentar títulos conxuntos e a mobilidade do alumnado, do profesorado e do persoal técnico, de xestión, administración e servizos. Esa internacionalización non queda só en Europa e olla tamén para outras rexións do mundo, en particular Latinoamérica; asinamos varios convenios de colaboración con universidades, sobre todo en Arxentina e Chile, e temos outras na nosa mira de cara a facer títulos dobres e que estudantes de alí veñan aquí, e viceversa. Iso vai ser ademais moi importante para encarar outro asunto vital, non só para a universidade, senón para Galiza, que é o problema demográfico, mais eu penso que as universidades podemos ser unha ferramenta para revertelo. A escaseza de poboación en determinadas faixas de idade xa está aí, mais as universidades podemos atraer poboación nelas para que veñan facer graos ou mestrados. Temos que facer que resulte atractivo á poboación doutros países culturalmente próximos, como os hispanofalantes ou os da lusofonía, vir ás nosas universidades, e iso vai permitir fixar poboación.

Unha cuestión relacionada é a remuda xeracional. Nos próximos anos vaise xubilar unha gran cantidade de docentes e se non se produce esa remuda poden perderse áreas enteiras de coñecemento...

Esa é unha cuestión que me preocupa moito como reitor. Xa o comentamos na campaña electoral, porque o persoal imos –inclúome– tendo unha idade. A creación de grupos de investigación é moi lenta e laboriosa, mais a desaparición pode producirse de forma rápida, e de aí a importancia da remuda. Hai que louvar programas como o María Goyri, o acordo entre o Ministerio e as comunidades autónomas que facilitou a contratación de profesorado axudante doutor, no noso caso 30 prazas financiadas polo Estado e mais outras 19 que van cun pouco máis de demora financiadas pola Xunta. Estamos estudando outras formas de captación de talento para favorecer a renovación, sobre todo dunha forma colaborativo con outras institucións (...)

Martin Pawley. Entrevista publicada no Nós Diario o sábado 20 de setembro. Podes ler a entrevista completa no sitio web do xornal.