N-VI: encrucillada de camiños

Probablemente sexa N-VI un dos filmes máis interesantes feitos nos últimos anos en Galicia. Neste documental dirixido Pela del Álamo pódese seguir desde unha perspectiva histórica a evolución da concepción documental na última década en España. A mágoa é que todo este potencial evidénciase dunha maneira inconsciente na narrativa da película e que se isto fose palpable dentro do discurso estaríamos, sen dúbida, dentro dunha obra de maiores dimensións.

O proxecto comezou en 2007, cando en España eran aínda dominantes as derivas do cinema documental que tiña como baluartes as obras de José Luis Guerín, Mercedes Álvarez e, sobre todo, Joaquín Jordá. Estas máximas difundíronse a través do mundo académico formando un arquetipo de mirada cara ao real no que os proxectos ficaban encapsulados por acoutamentos espaciais ou temporais. N-VI participa deste punto de partida ao retratar o que queda da antiga estrada que une Madrid coa Coruña.

O proxecto comezou a filmarse desde Madrid cara a Galicia en distintas etapas que se demoraron bastante no tempo. O filme comeza moi rexio ao enfiado viario. Un anquilosamento que se remarca con certo carácter mortuorio co pano de fondo da paisaxe chá de Castela. Mais segundo pasan os quilómetros parece que a perspectiva cambia organizándose en “tableaux-vivant” cada vez máis vivos e independentes, até chegar á secuencia da mina, apartada dos ceos abertos da road-movie, un episodio case descontextualizado da idea orixinaria posuídor dunha extraña fermosura que fai lembrar o vídeo Western Deep (2002) de Steve McQueen.

N-VI destaca por evidenciar na súa metraxe un cambio de paradigma na maneira de entender os últimos movementos do documental en España. O proceso de rodaxe dilatouse moito no tempo contabilizando distintas embestidas. As imaxes reflicten ese proceso de maduración desde as pautas regradas cara a liberdade heurística. Segundo suceden os quilómetros o filme vólvese máis áxil e desatende patróns, para circular, finalmente, por terrenos heteroxéneos e indefinidos. Pela del Álamo comezou o proxecto co desexo estrito de atopar o soporte dunha produción “ao uso” mais logo derivou nunha perspectiva “de guerrilla”. O cambio na produción, o tempo para repensarse e a variación do contexto creativo fai que convivan dous modelos nunha mesma película e deste xeito N-VI convértese nunha máis que significativa encrucillada de camiños.

Xurxo González