101 Actos de Primavera!

Outro 11 de decembro, outro aniversario de Manoel de Oliveira e desta volta xa van 101. Facémonos eco da efeméride para render merecida homenaxe ao cineasta portugués e con ela darmos o sinal de saída a este espazo en Internet que pretende ser un lugar de reunión das voces do audiovisual galego e un punto de apoio para a produción propia, coa vontade de promovela e difundila sen renunciar a un espírito crítico.

Ante as máis que posíbeis acusacións de localismo queremos, desde o principio, fixar referentes que sexan de utilidade para o desenvolvemento da creación galega. Por iso como primeira nova facémonos eco dos 101 anos que hoxe fai Manoel de Oliveira. A sona mediática acadada pola súa inusual lonxevidade non sempre favorece un achegamento correcto á súa obra. O cineasta portugués estrea este mes en España a longametraxe Singularidades de Uma Rapariga Loura case coincidindo coa celebración da súa data de nacemento. Nós non imos ser menos. Damos aquí inicio a unha xeira “beta", o que poderíamos chamar "acto de outono”, coa intención expresa de coincidirmos no tempo con tan importante acontecemento. Tralo outono virá o inverno e será despois deste cando cobre a súa forma definitiva o noso Acto de Primavera.

Adoita haber discusións á hora de poñerlle nome a un proxecto, mais non foi o caso: houbo total acordo para denominar a páxina co título do filme que en 1963 marcou un antes e un despois na carreira de Manoel de Oliveira. Xa haberá tempo de facer análises polo miudo, mais a escolla vén dada pola radical modernidade dunha fita que aínda agora deixa vellos a moitos cineastas contemporáneos. Si podemos adiantar algúns aspectos do filme que nutrirán os debates desta páxina: a fronteira entre o documental e a ficción, a maneira de poñer en imaxes a literatura, a natureza da representación, a violentación dos xéneros, a apropiación do proceso de produción, o feito cinematográfico como esparexedor de significados, o respecto da tradición mirada a través dun prisma moderno, o destaque do local adheríndoo a contextos mundiais e, sobre todo, a grande ensinanza do mestre Oliveira: a súa paixón polo cinema. Aínda hoxe lembro o a rodaxe de Palavra e Utopía (2000) en Coimbra ou a súa escalada pola Porta dos Carros en Santiago de Compostela na que demostraba unha vitalidade insultante.

Comeza, pois, unha nova travesía polo audiovisual galego na que haberá oportunidade para pensar a imaxe e os métodos cos que materializala afastándonos de vitimismos e eternos fracasos. Partimos da festividade do 11 de decembro para buscar unha luz que ilumine o noso camiño, coma o faro que abre e pecha Douro, Faina Fluvial. Porque nunca está de máis destacar as excelencias creativas dun cineasta capital na Historia do Cinema, e porque grazas a súa perseverancia solventou todo tipo de problemas que se cernen sobre a práctica cinematográfica: a ausencia de subvencións, a falta de apoio da industria, a soidade do creador, a innovación formal, a singularización conceptual, a crítica adversa…

Desde 1929 Oliveira fixo cinema superando unha morea de atrancos que non puideron arredalo de construír un legado cinematográfico de medio cento de filmes. Na actualidade está a preparar a súa próxima longametraxe, O Estranho Caso de Angélica, coa que reactualiza un guión escrito nos anos 50 que nunca tivo ocasión de materializar. Nós, ao igual que Oliveira, cremos na constancia e cremos na vontade creativa sobre calquera cousa. Isto aprendéunolo un cineasta nado no Porto que morou na Galiza na súa adolescencia, e que por iso mesmo podemos facer noso para convertilo nun modelo a seguir na actualidade.

Esta posta en valor da obra de Manoel de Oliveira é a primeira pedra sobre a cal colocaremos máis adiante moitas outras, diferentes en cor, tamaño e procedencia, para intentar aportar algo de racionalidade na práctica cinematográfica galega e introducir nela os grandes debates que fan abanear o panorama internacional.

Xurxo González