Desde o título xa se establece unha clara analoxía sobre o mundo do cinema e a construción da novela en base a sucesivas veladuras. Atopámonos ante algo que parece ser unha cousa e que finalmente é outra. Unha novela extremadamente adulta nunha edición xuvenil, con atinadas ilustracións de Miguelanxo Prado. Outro matiz interesante é a súa estrutura, que intenta asemellarse a do menú dun deuvedé coa inclusión de tomas extra e información adicional (consistente en fichas dos filmes citados) que reverten en certa tendencia lúdica e pedagóxica que caracteriza a traxectoria do seu autor.
O groso da novela gravita sobre dúas partes diferenciadas. Na primeira sabemos da vida de Damián, un proxeccionista que despois de trinta e cinco anos queda no paro ao pechar os cinemas onde traballou toda a vida e se esforza en discernir entre o seu imaxinario e a realidade da súa vida útil desvelando, ao fin, algúns retrousos da súa vida en parella. Esta parte está trufada de excesivas citas cinéfilas que nos amosan a alteración da mirada do protagonista. Unha crónica dunha resituación persoal con valor histórico ao servir de testemuño da decadencia comercial da exhibición tradicional de cinema.
É na segunda parte cando a novela colle inusitada forza. Ao ton triste e decadente da primeira séguelle unha narración inquedante e sorprendente, debedora da ciencia ficción dos sesenta baseada no estrañamento do cotiá. Especialmente conseguida é a capacidade de poñer a falar a nada. Este perfil de xénero serve como intermediario para facer un diagnóstico moi certeiro da nosa sociedade. Agustín Fernández Paz practica un xogo de prismas de gran virtuosismo que emprega o filtro da técnica e da fantasía (é dicir, o cinema) para achegarse á nosa realidade.
Deste xeito, o autor reconduce unha ficción desmedida para evidenciar un interese sobre o concreto, sobre unha preocupación social, case documental. E aquí tamén se produce un novo reencadramento pois o que nun principio parece un alegato contra a marxinación das persoas maiores amplíase a todas as persoas vítimas da exclusión social e laboral, a consecuencia máis determinante da actual crise. É por iso que Fantasmas de luz comeza sendo unha novela que dá conta da fraxilidade dos soños para afianzarse como guía ante as moitas inxustizas ás que normalmente lle torcemos a cara.
Xurxo González
para saber máis: Agustín Fernández Paz fala de Fantasmas de luz
É interesante poñer esta obra en paralelo á inmediatamente anterior de Agustín, Non hai noite tan longa. Se aquela era unha novela que falaba da imposibilidade de cambiar o pasado, esta, Fantasmas de luz, anuncia a necesidade de transformar o futuro.
ResponderEliminarPara min o primeiro día que Damián entrou na cabina do Cine Soñadores asinou un contrato co seu futuro, e fixo co nome de "Espectador", sin se dar conta de que no mundo de soños onde se metía quedaría atrapado para sempre.
ResponderEliminarTeño a sensación de que Damián non só foi espectador no cinema, sinto que o foi tamén na sua vida. A parte do relato que máis me chegou é a que fala deses trinta e cinco anos que pasou o abrigo da súa soedade no refuxio que lle tocou vivir. Non sei... pode que a invisibilidade de Damián na vida cotián comenzara moito antes do peche do cine.