"Al ojear la programación de una Mostra que lleva demasiado tiempo en irreparable declive, paraíso del cine de autor más indigerible, descubres con progresivo escalofrío que no hay ni rastro de los directores que están frenando con su genio la agonía del cine y cuya obra siempre despierta justificadas expectativas, independientemente de que a veces pierdan el estado de gracia o se equivoquen". Escribía isto Carlos Boyero en El Paísen setembro de 2010 a conta da Biennale, mais o artigo podía ser de calquera dos anos anteriores: leva unha eternidade sufrindo en Venecia por culpa dos criterios de programación de Marco Müller, que mete en sección oficial a individuos sospeitosos coma Apichatpong, Tsai Ming-Liang, Werner Herzog, David Lynch, Haile Gerima ou Vincent Gallo. Boyero está agora en Berlín, pero segue sufrindo: hai uns días tocoulle ver O cabalo de Turín, a agardada e disque derradeira película de Bela Tarr, "pretencioso marciano obsesionado por crear atmósfera, aunque esta no tenga ninguna historia que arropar".
Como lector fiel dos textos de Boyero e seguidor entusiasta do seu chat semanal, penso que é inxusta tanta tortura por parte dos seus xefes: é mellor que Boyero non volva a ningún festival que non sexa o de Donostia, que é onde parece pasalo mellor. Que quede na casa vendo series en DVD e que manden outra persoa aos festivais. Eu ofrézome con sumo gusto. E de balde. Estou disposto a ir á Berlinale ao mesmo hotel e coas mesmas condicións que lle ofrecen a el e ver cantas películas de Bela Tarr for preciso no seu nome. El cobra igual e a cambio fai o artigo: a fin de contas non lle é moi necesario ver o filme. E todos contentos.
A polémica cultureta da semana ofrece unha xusta combinación (axitada, non removida) de lercheo e cinefilia: á volta do Festival de Cannes Pedro Almodóvar escribiu no seu blog unha longa anotación cuestionando a actitude do colaborador de El País Carlos Boyero cara o cinema en xeral e os seus filmes en particular. Egos e personalismos á parte, o escrito do gran autor manchego apunta na mesma dirección que a carta promovida en setembro por Víctor Erice, José Luis Guerín, Miguel Marías e Álvaro Arroba e á cal se sumaron logo unha morea de directores, programadores e críticos até completar case trescentos nomes, incluído o meu. O detonante daquilo foi o tratamento que Boyero dera nese xornal da Mostra de Venecia, e o que se criticaba non era o seu innegábel dereito a marchar dunha sala na que proxectan a última obra mestra de Abbas Kiarostami para contalo logo como se fose unha fazaña, senón o desprezo explícito que ese medio manifesta acotío polas obras máis innovadoras e arriscadas que procuran camiños alternativos aos de sempre. A intención era facerlles notar que ao ignorar esoutro cinema que raras veces chega ás salas comerciais estaban desinformando aos seus lectores, que merecen un tratamento dos contidos cinematográficos non menos rico e variado en opinións que o que se lles proporciona no ámbito do libro, a música, a política ou o deporte. E da mesma maneira que ninguén mandaría a cubrir a final da Champions League a alguén que odie o fútbol, non parece sensato enviar unha e outra vez aos grandes certames internacionais a unha persoa que se limita a ver unha porción mínima da programación e aínda por riba faino con evidente desagrado.
Desta volta o Comité de Redacción de El País saiu en defensa do seu compañeiro cunha nota na que califican o ataque de Almodovar de “descarnado”, coma se os textos de Boyero fosen polo usual xentís e xenerosos, e na que acaban contándolle ao director o que ten que facer: o seu deber é seguir creando boas películas, explican, e o deles dar as opinións que lles pareza, un xeito pouco sutil de dicirlle “cala a boca que aquí os que falamos somos nós”. Pois menos mal que traballan nun xornal supostamente “progresista”; se chega a ser reaccionario, non quero nin imaxinar o que farían.
Martin Pawley. Publicado o sábado 30 de maio no sitio web de Xornal de Galicia
