Nunha entrevista publicada no número de xullo de 1961 da revista Vida Gallega, o pintor Urbano Lugrís avisou da súa intención de escribir un libro de memorias, para o cal xa tiña escollido nome: Viaxe arredor do meu mundo. Nunca máis se soubo dese posíbel libro, a non ser un bosquexo do que podería ser a súa capa, que debuxou no reverso dun recibo de aluguer en maio de 1973, nunha altura da súa vida na que xa apenas había ocasión para a ledicia. A incógnita sobre a existencia deses escritos autobiográficos é a escusa coa que arranca a nova obra de Luis Rei Núñez, que se vale do recurso do “manuscrito atopado” para percorrer os vinte últimos anos do pintor galego.
O señor Lugrís e a negra sombra é, non se pode negar, unha novela ambiciosa, que aposta por unha estrutura non precisamente sinxela que combina a voz do narrador/autor coa da figura protagonista, da man dunhas cuartillas supostamente orixinais que asoman aquí e acolá. O exercicio de estilo é finalmente moito máis sofisticado: a pluralidade de personaxes que pasan pola vida de Urbano Lugrís fai do texto un verdadeiro relato coral, que brilla pola vizosa recreación dos ambientes culturais, algúns bohemios e outros non tanto, da Coruña dos 50 e 60. É unha novela sobre Lugrís, si, mais tamén sobre Miguel González Garcés, bibliotecario e poeta; sobre Mariano Tudela, compañeiro de Lugrís na aventura de “Atlántida”, revista de traxectoria breve pero intensa que acolleu nas súas páxinas ao dream team da literatura e da arte galega daquel tempo; sobre o futbolista Luis Suárez e o cantante Pucho Boedo, deuses locais cuxo talento mete algo de luz na longa noite de pedra. Tamén sobre Álvaro Cunqueiro, que viña á Coruña dúas ou tres veces cada ano para ofrecer algunha conferencia memorábel, mais nunca tanto como as fabulacións que inventaba para entreter as sobremesas das consecuentes e inevitábeis ceas (unha das partes máis suxerentes do libro de Luis Rei é, de feito, a que describe o tortuoso camiño cara á estrea no Teatro Colón do “Don Hamlet” cunqueirán, unha peza que houbo de vencer, e non sen dificultades, a incomprensión do delegado provincial do Ministerio e Información e Turismo). Pero sen dúbida o outro gran protagonista da novela é o escritor Antón Avilés Vinagre, Avilés de Taramancos, daquela aínda un mozo que compartía con Lugrís troulas, proxectos e frustracións nunha cidade que podía percorrerse de tasca en tasca e que polas noites se desfacía da rectitude e formalidade aparentes.
Ocorrente, excéntrico e desmedido, Urbano Lugrís é o típico personaxe guloso para calquera creador: un home que soña cunha estabilidade para a cal non pode nin quere dar os pasos necesarios, o clásico “xenio fracasado” que mantén a ilusión de acadar o éxito que lle devolva a felicidade que cre ter experimentado noutrora. A vida de Lugrís, o náufrago, está chea de anécdotas suxestivas, moitas delas falsas, e de encontros e desencontros de enorme potencial literario. Luis Rei Núñez acerta ao seguir o consello fordiano de “publicar a lenda”; móvese no gume da navalla que separa (ou une) a ficción da realidade para recrear “o mito Lugrís” sobre a base dunha riquísima documentación. Excluíndo o seu capítulo final, perfectamente prescindíbel, a novela é un exemplo de boa construción e solidez. Talvez sexa demasiada a solidez; seguramente tería acadado maior altura cun voo máis libre, pero en calquera caso a altura á que chegou non é pequena.
Martin Pawley. Publicado en PROTEXTA, suplemento de libros da revista Tempos Novos, nº 5, inverno de 2008.
Ningún comentario:
Publicar un comentario