Festival de Xixón 2009: Estraños no paraíso

A Religiosa Portuguesa (Eugène Green)

Os organizadores do Festival de Xixón decidiron introducir unha nova sección competitiva, Rellumes, de definición imprecisa e que vén completar a programación oficial cunha aposta semellante polo cinema de autor. O curioso é que foi en Rellumes onde pasou o mellor filme do certame, A religiosa portuguesa de Eugène Green, un dos títulos fundamentais deste 2009. Ambientada en Lisboa, cidade que acaba por ser a verdadeira protagonista da película, A religiosa portuguesa ten por personaxe central unha actriz, Julie, interpretada por Leonor Baldaque, a neta de Agustina Bessa-Luis, que chega á capital portuguesa para rodar un filme de época. A viaxe propicia o contacto con diferentes personaxes, nomeadamente unha monxa nova que reza cada noite nunha capela –a fabulosa Ana Moreira– e un neno de exquisitos modais –Francisco Mozos– ao que se sente especialmente unida; a rodaxe en Lisboa acabará sendo para Julie unha experiencia reveladora que transformará a súa vida para sempre.

Filme elegante, repousado e transcendente coma un conto de Eça de Queirós, A religiosa portuguesa é unha obra deliberadamente antinaturalista con intérpretes que miran directamente á cámara e declaman os seus textos. Subxugado pola beleza luminosa da cidade, Eugène Green constrúe escenas de extrema fermosura sen renunciar ao humor sutil nunha película que tamén pode verse como unha homenaxe retranqueira a Manoel de Oliveira. Camané e a colosal Aldina Duarte fan ademais dúas aparicións especiais facendo o que mellor saben: cantar fados.

Tamén en Rellumes gozamos cun estraño artefacto xaponés, Nikotoko Tou, unha curiosa mediometraxe dirixida e interpretada por Takuya Dairiki e Takashi Miura, co actor Keisuke Matsuda como terceiro membro dun equipo que empeza e remata con eles. Durante tres cuartos de hora verémolos aos tres agardando no porto por un barco, logo a bordo do mesmo pasando o tempo na cuberta, e despois xa na illa de destino, un espazo despoboado de paisaxe agreste. Fotografada en branco e negro con planos xerais nos cales os personaxes humanos son un simple detalle que se dilúe na natureza, ao máis puro estilo Albert Serra, mentres en off escoitamos os seus diálogos, ás veces filosóficos, ás veces escatolóxicos, A illa de Nikotoko é unha obra tan modesta como encantadora destinada a inspirar simpatía entre os espectadores menos adormentados do festival.

Na competición de documentais, Blow Horn, a segunda película como director do audaz produtor Lluís Miñarro, que testemuña con corrección a viaxe á India dun grupo de budistas cataláns á saída dun retiro espiritual de máis de tres anos; Here, do cineasta de Singapur Ho Tzu Nyen, que non acaba de acertar con este xogo entre a realidade e a ficción ambientado nun psiquiátrico, ou a absurda De vilde hjerter (Os corazóns salvaxes) do danés Michael Noer, que acompaña un grupo de moteiros descerebrados nun percorrido por media Europa até Polonia, onde se dirixen para dar un concerto.

Martin Pawley. Artigo publicado o sábado 28 de novembro de 2009 en Xornal de Galicia