A Christmas Carol de Charles Dickens

Por entre as pregaduras da túnica sacou fóra dous rapaces, ruíns, submisos, atemorizados, repugnantes, miserables. Axeonlláronse aos seus pés e agarráronse ao exterior da roupa.
-Ai, o home! Mira aquí. Mira, mira aquí! – exclamou o fantasma.
Eran un rapaz e unha rapaza. Pálidos, fracos, farrapentos, malencarados, alobados, pero tamén prostrados na súa humildade. Onde a agraciada xuventude debía encher as súas feituras, e dotalos coas súas cores máis frescas, unha man murcha e seca, coma a da vellez, dedicárase a beliscalos e retorcelos, e a desfacelos en anacos. Onde os anxos debían estar sentados en tronos, os demos vagaban á espreita, ameazando. Ningunha mudanza, ningunha degradación, ningunha perversión da humanidade, en ningún grao, de entre todos os misterios da creación, ten uns monstros a metade de horribles e espantosos.
Asombrado, Scrooge recuou cun pequeno salto. Mostrándose daquel xeito, tentou dicir que eran uns rapaces moi lindos, pero as palabras quedáronlle atravesadas: non querían participar nunha mentira de tal magnitude.
-Espírito! Son teus? -Scrooge non puido dicir máis.
-Son fillos do Home -dixo o espírito mirando para eles-. E agárranse a min suplicando polos seus pais. Este rapaz chámase Ignorancia. E esta rapaza chámase Necesidade. Gárdate deles dous, e de toda a súa parentela, pero sobre todo gárdate do rapaz, pois na súa fronte vexo escrita a condenación, a menos que esa escritura se borre. Négao! -gritou o espírito apuntando coa man cara á cidade-. Difama a aqueles que cho din! Admíteo para os teus fins perversos, e aínda peores! E espera o final!
-Non teñen ningún refuxio ou recursos? -berrou Scrooge.
-Acaso non hai cárceres? -dixo o espírito devolvéndolle por última vez as súas propias palabras-. Non hai casas de beneficencia?
A campá deu as doce.
...
Canto de Nadal, de Charles Dickens. Ilustracións de Roberto Innocenti. Tradución ao galego de Carlos Acevedo. Editorial Kalandraka. Idiomas dispoñibles: Castelán, Galego, Portugués

Poucos lectores han quedar que non teñan noticia do seu argumento, mil veces dramatizado e adaptado ao teatro e ao cinema e case sempre con escasa fortuna; os seus personaxes, empezando polo do protagonista Ebenezer Scrooge, pasaron xa a formar parte da mitoloxía popular ao se erixiren en símbolos universais. A clave está, como sempre, na habilidade do xenio inglés para dotar ao seu relato de elementos emocionais de inmensa efectividade que fan que sexa imposíbel entregarse ás súas páxinas sen sentir en todas e cada unha delas o pulso vibrante do seu aprecio polas persoas. Alén diso, a Canción de Nadal é outro magnífico retrato dun mundo cheo de inxustizas que Dickens combate con contaxiosa enerxía.

Ebenezer Scrooge é a encarnación da miseria e do egoísmo. Ao longo de toda unha vida de renuncia sistemática ao amor e de entrega ao exercicio estrito e mesquiño do seu traballo Scrooge deu en se converter nun individuo que só nos pode inspirar desprezo aos que entendemos que nel asoman moi poucos dos rasgos que nos identifican como humanos. Ebenezer non é realmente un ser vil e perverso, senón alguén que carece de sentimentos, condenado a existir sen chegar a experimentar o mais mínimo sopro da ledicia. Para el, como para tantos outros tamén hoxe en día, os pobres son xente sospeitosa que merece a súa desgraza, quizá un feixe de vagos e maleantes nos que malgastan os seus impostos as miserentas institucións públicas. O seu pensamento non difire moito do que algúns manifestan hoxe sobre os inmigrantes, feito que nos lembra que no mundo en que vivimos hai bastantes máis Scrooges dos que pensamos.

A Ebenezer dáselle unha oportunidade para mudar de actitude. A aparición do seu antigo socio, o defunto Jacob Marley, preludia as posteriores visitas dos tres espectros que lle amosan o Nadal do pasado, do presente e do futuro, nunha espiral de emoción crecente que vai desfacendo a resistencia do pobre vello. A lembranza da súa xuventude, coas tardes entregado á lectura como único xeito de fuxir da súa soidade, provócanlle un primeiro momento de fraqueza, pero o verdadeiro punto de inflexión é a aparición de Tim Cratchit, o fillo minusválido do seu escravizado dependente Bob. A familia Cratchit goza do Nadal con felicidade malia a súa pobreza. Dickens dosifica os elementos mais dramáticos e avánzanos a posíbel morte do cativo, pequeno e fráxil; xusto despois describe unha estampa aparentemente sen importancia, a de Tim entoando unha canción sobre un neno perdido na neve, detalle mínimo e sutil que sempre me pareceu revelador da grandeza dun autor sempre disposto a esnaquizar as nosas barreiras intelectuais. Entre unha cousa e outra o espírito do Nadal do presente ten tempo de citarlle a un avergoñado Ebenezer algunhas das súas palabras máis ferozmente malthusianas. A chegada do último dos espíritos e a visión dun futuro desolador e terríbel acabará por desarmalo por completo: a certeza de estar absolutamente só e o medo de saber que non é necesario para ninguén, que ninguén ha de botalo en falta, fan que Scrooge rectifique e se agarre desesperadamente á vida.

Martin Pawley